belasting

Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

Link naar deze vergelijking

Beide kanten vorige revisie Vorige revisie
belasting [2024/06/19 07:27]
zaanlander 		belasting [2024/06/30 12:33] (huidige)
zaanlander
Regel 1: Regel 1:
 ==== Belasting ==== ==== Belasting ====
-Verplichte bijdrage tot de openbare geldmiddelen. Belastingen kunnen worden verdeeld in directe en indirecte belastingen. Directe belastingen op grond, vermogen, inkomsten of personeel kunnen niet worden afgewenteld. Indirecte belastingen, als registratie-, zegel- en hypotheekrechten,successierecht, accijnzen en worden niet rechtstreeks door de belastingplichtige aan de fiscus betaald.  +Verplichte bijdrage tot de openbare geldmiddelen. Belastingen kunnen worden verdeeld in directe en indirecte belastingen. Directe belastingen op grond, vermogen, inkomsten of personeel kunnen niet worden afgewenteld. Indirecte belastingen, als registratie-, zegel- en hypotheekrechten, successierecht, accijnzen en worden niet rechtstreeks door de belastingplichtige aan de fiscus betaald. In het hierna volgende artikel wordt de historische ontwikkeling van de belastingheffingen in de Zaanstreek geschetst. De huidige situatie is niet behandeld, aangezien deze geen specifieke Zaanse elementen bevat. 
-In het hierna volgende artikel wordt de historische ontwikkeling van de belastingheffingen in de Zaanstreek geschetst. De huidige situatie is niet behandeld, aangezien deze geen specifieke Zaanse elementen bevat. +
  
-De middeleeuwse voorganger van onze belasting was de schot of jaarbede. De bede werd door de territoriale vorst gevraagd aan de onder zijn jurisdictie vallende onderdanen. De vorst was verplicht voor elke belastingheffing een verzoek (= bede) te richten tot de Staten, het college dat als representatief voor de bevolking van zijn gebied doorging. +De middeleeuwse voorganger van onze belasting was de schot of jaarbede. De bede werd door de territoriale vorst gevraagd aan de onder zijn jurisdictie vallende onderdanen. De vorst was verplicht voor elke belastingheffing een verzoek of bede te richten tot de Staten, het college dat als representatief voor de bevolking van zijn gebied doorging. 
  
 Boeren en burgers waren schotplichtig, de welgestelden ofwel feodale adel, bleven buiten schot. De beden maakten het de vorsten mogelijk hun buitenlandse politiek te voeren. Andere belastingvormen waren de schiltale en riemtale. Met schiltale, ook wel schildtaele, werd bedoeld het belastbaar vermogen van steden en dorpen naar het aantal schilden, de meest gebruikte grove munt. Men stelde de plaatsen op schildtaelen en daarnaar sloeg men de bijdrage over hen om. Deze belasting werd later verponding genoemd.  Boeren en burgers waren schotplichtig, de welgestelden ofwel feodale adel, bleven buiten schot. De beden maakten het de vorsten mogelijk hun buitenlandse politiek te voeren. Andere belastingvormen waren de schiltale en riemtale. Met schiltale, ook wel schildtaele, werd bedoeld het belastbaar vermogen van steden en dorpen naar het aantal schilden, de meest gebruikte grove munt. Men stelde de plaatsen op schildtaelen en daarnaar sloeg men de bijdrage over hen om. Deze belasting werd later verponding genoemd. 
  
-Met riemtale werd het aantal riemen bedoeld dat ieder dorp aan de vorst moest leveren om in tijden van oorlog op de koggen te dienen. Later werd dit een belasting voor boeren en landeigenaren tot onderhoud van bruggen, wegen, paden en vaarten. De oudste verponding, belasting op vaste goederen, dateert van 1436. In de [[banne|banne]] Westzaanden werd het bezit van ieder gezin getaxeerd en vervolgens werd vastgesteld hoeveel in de bans- of dorpslasten moest worden bijgedragen. De personen die de belasting vaststelden en inden werden ponders genoemd. Wie zich over zijn ponding wilde beklagen (doleren) kon dit doen bij het rechthuis van Westzaan. In 1748 hield dit langs de huizen gaan op. +Met riemtale werd het aantal riemen bedoeld dat ieder dorp aan de vorst moest leveren om in tijden van oorlog op de koggen te dienen. Later werd dit een belasting voor boeren en landeigenaren tot onderhoud van bruggen, wegen, paden en vaarten. De oudste verponding, belasting op vaste goederen, dateert van 1436. In de [[banne|banne]] Westzaanden werd het bezit van ieder gezin getaxeerd en vervolgens werd vastgesteld hoeveel in de bans- of dorpslasten moest worden bijgedragen. De personen die de belasting vaststelden en inden werden ponders genoemd. Wie zich over zijn ponding wilde beklagen of doleren kon dit doen bij het rechthuis van Westzaan. In 1748 hield dit langs de huizen gaan op. 
  
-In Wormer en Jisp geschiedde de schatting veel omslachtiger. Zij was verdeeld in oogen, hikken en prikken. Wie voor f 1.200 aan waarde bezat werd op een oog gesteld. Een oog kwam overeen met acht prikken. Twee prikken waren een hik. f 600 kwam overeen met een half oog of vier prikken, f 1.050 was een half oog, een hik en een prik. De belasting op verbruiksgoederen heette impost. Impost ([[accijns]]) werd onder meer geheven op zout, zeep, koffie en thee. Wie volgens vermogen of inkomen tot de welgestelden kon worden gerekend werd voor een vast bedrag in zake de consumptie van zout, zeep, koffie en thee aangeslagen of gequotiseerd. De impost op de koffie en de thee moest volgens de ordonnantie van 1699 betaald worden door degene in wier huizen, tuinen, kamers of andere plaatsen koffie, thee, chocolade, serbeth((ijsdrank, vgl sorbet, cerbette)), bronwater, limonade of enig ander van dergelijke dranken werden geconsumeerd. De impost bedroeg f4, f6, f12 of f15 naar gelang de personen in de kohieren van de 200e penning vermogensbelasting aangeslagen werden. +In Wormer en Jisp geschiedde de schatting veel omslachtiger. Zij was verdeeld in ogen, hikken en prikken. Wie voor f 1.200 aan waarde bezat werd op een oog gesteld. Een oog kwam overeen met acht prikken. Twee prikken waren een hik. f 600 kwam overeen met een half oog of vier prikken, f 1.050 was een half oog, een hik en een prik. De belasting op verbruiksgoederen heette impost. Impost of ([[accijns]]) werd onder meer geheven op zout, zeep, koffie en thee. Wie volgens vermogen of inkomen tot de welgestelden kon worden gerekend werd voor een vast bedrag in zake de consumptie van zout, zeep, koffie en thee aangeslagen of gequotiseerd. De impost op de koffie en de thee moest volgens de ordonnantie van 1699 betaald worden door degene in wier huizen, tuinen, kamers of andere plaatsen koffie, thee, chocolade, serbeth((ijsdrank, vgl sorbet, cerbette)), bronwater, limonade of enig ander van dergelijke dranken werden geconsumeerd. De impost bedroeg f4, f6, f12 of f15 naar gelang de personen in de kohieren van de 200e penning vermogensbelasting aangeslagen werden. 
  
-Het redemptiegeld, ingesteld bij de ordonnantie in 1683, was eigenlijk een opgeld voor degenen die in de kohieren van de 200e penning bekend stonden. De gequotiseerden werden in vier klassen ingedeeld. De eerste klasse werd gevormd door de 'hele kapitalisten'. Dit waren degenen die f 10.000 of meer bezaten. De tweede klasse werd gevormd door de 'driekwart kapitalisten'. Hun bezit of gekapitaliseerd inkomen bedroeg f 7.500-f 10.000. De aangeslagenen in de derde klasse heetten 'halve kapitalisten'. Hun bezit of gekapitaliseerd inkomen bedroeg f 5.000-f 7.500. De vierde klasse bestond uit de kleine getaxeerden. Hiertoe behoorden zij, die van f 800 tot f 5.000 bezaten of zij wier inkomens boven de f 250 en beneden de f 500 bleven. Hiervan waren echter uitgezonderd degenen die moesten bestaan van hun eigen handenarbeid of handwerk zonder knechten, meiden of leerlingen in dienst te hebben. +Het redemptiegeld, ingesteld bij de ordonnantie in 1683, was eigenlijk een opgeld voor degenen die in de kohieren van de 200e penning bekend stonden. De gequotiseerden werden in vier klassen ingedeeld. De eerste klasse werd gevormd door de hele kapitalisten. Dit waren degenen die f 10.000 of meer bezaten. De tweede klasse werd gevormd door de driekwart kapitalisten. Hun bezit of gekapitaliseerd inkomen bedroeg f 7.500-f 10.000. De aangeslagenen in de derde klasse heetten halve kapitalisten. Hun bezit of gekapitaliseerd inkomen bedroeg f 5.000-f 7.500. De vierde klasse bestond uit de kleine getaxeerden. Hiertoe behoorden zij, die van f 800 tot f 5.000 bezaten of zij wier inkomens boven de f 250 en beneden de f 500 bleven. Hiervan waren echter uitgezonderd degenen die moesten bestaan van hun eigen handenarbeid of handwerk zonder knechten, meiden of leerlingen in dienst te hebben. 
  
 Aan het begin van de 17e eeuw waren de bakkers van Wormer en Jisp beroemd om hun [[beschuitbakkerij|beschuit]]. De beschuit werd in het hele land verkocht en zelfs ver daarbuiten. Amsterdam was een belangrijke afzetmarkt. Belasting protesten van de Amsterdamse bakkers volgden. Een van hun grieven was dat zij een stedelijke belasting moesten betalen terwijl hun concurrenten daarvan bleven gevrijwaard. Zij bepleitten een extra belasting voor beschuit die van buiten de stad werd ingevoerd. In 1604 werd bepaald dat op ingevoerde beschuit 4-6 stuivers belasting moest worden betaald. Dit leidde er toe dat de Amsterdamse markt voor de bakkers uit Wormer en Jisp tenslotte verloren ging.  Aan het begin van de 17e eeuw waren de bakkers van Wormer en Jisp beroemd om hun [[beschuitbakkerij|beschuit]]. De beschuit werd in het hele land verkocht en zelfs ver daarbuiten. Amsterdam was een belangrijke afzetmarkt. Belasting protesten van de Amsterdamse bakkers volgden. Een van hun grieven was dat zij een stedelijke belasting moesten betalen terwijl hun concurrenten daarvan bleven gevrijwaard. Zij bepleitten een extra belasting voor beschuit die van buiten de stad werd ingevoerd. In 1604 werd bepaald dat op ingevoerde beschuit 4-6 stuivers belasting moest worden betaald. Dit leidde er toe dat de Amsterdamse markt voor de bakkers uit Wormer en Jisp tenslotte verloren ging. 
Regel 23: Regel 22:
 === Personele quotisatie === === Personele quotisatie ===
  
-In 1742 deed in de Zaanstreek de personele quotisatie of personele belasting haar intrede. De inning van de aanslag moest in 1745 geschieden. De belasting was bedoeld om het verwaarloosde defensie-apparaat weer op peil te brengen. Het inkomen van de belastingplichtigen, die in klassen werden ingedeeld, werd door taxateurs geschat. Vanaf een inkomen van f 600 per jaar werd belasting geheven. De minimale aanslag bedroeg f 6 bij een bezit van f 600-700 oplopend tot een aanslag van f 200 bij een bezit van f 9.000-10.000 en vervolgens klimmend met f 2.000 met f 50 belasting voor iedere f 2.000 meer. Waar onzekerheid over de inkomsten bestond werd de taxatie verricht naar de uiterlijke staat en welstand der personen. Tot de uiterlijke kenmerken van welstand behoorden onder meer een huis, koets en boeier. Het bewonen van een huis met een huurwaarde van f 400-600 gaf een aanslag van minstens f 50. Bij het bezit van een koets of ander overdekt speelrijtuig met vier wielen en twee paarden oftewel van een speeljacht of bedekte boeier met een waarde van meer dan f 2.000 was de aanslag minstens f 60. Het  bezit van een koets met een paard of een bedekte boeier ter waarde van f 1.000 of meer of het houden van meer dan twee dienstboden (niet tot de nering nodig zijnde) leidde tot een aanslag van minstens f 40. Pas na ontvangst van de aanslag kon worden geprotesteerd of gedoleerd. +In 1742 deed in de Zaanstreek de personele quotisatie of personele belasting haar intrede. De inning van de aanslag moest in 1745 geschieden. De belasting was bedoeld om het verwaarloosde defensie-apparaat weer op peil te brengen. Het inkomen van de belastingplichtigen, die in klassen werden ingedeeld, werd door taxateurs geschat. Vanaf een inkomen van f 600 per jaar werd belasting geheven. De minimale aanslag bedroeg f 6 bij een bezit van f 600-700 oplopend tot een aanslag van f 200 bij een bezit van f 9.000-10.000 en vervolgens klimmend met f 2.000 met f 50 belasting voor iedere f 2.000 meer. Waar onzekerheid over de inkomsten bestond werd de taxatie verricht naar de uiterlijke staat en welstand der personen. Tot de uiterlijke kenmerken van welstand behoorden onder meer een huis, koets en boeier. Het bewonen van een huis met een huurwaarde van f 400-600 gaf een aanslag van minstens f 50. Bij het bezit van een koets of ander overdekt speelrijtuig met vier wielen en twee paarden oftewel van een speeljacht of bedekte boeier met een waarde van meer dan f 2.000 was de aanslag minstens f 60. Het  bezit van een koets met een paard of een bedekte boeier ter waarde van f 1.000 of meer of het houden van meer dan twee dienstboden, niet tot de nering nodig zijnde, leidde tot een aanslag van minstens f 40. Pas na ontvangst van de aanslag kon worden geprotesteerd of gedoleerd. 
  
-De belasting werd geïnd door de gaarder die hiervoor twee procent collecteloon mocht berekenen. Hij droeg de ontvangen gelden af aan het gerecht van de banne Westzaan die het op haar beurt weer afdroeg aan de ontvanger op het comptoir generaal. Een bekend verschijnsel was dat de opbrengst achter bleef bij de raming, omdat de autoriteiten weinig of geen medewerking vertoonden bij het handhaven der ordonnantiën waarnaar de belastingen geheven werden. De vraag rijst in hoever de taxaties van het inkomen overeenkwamen met de werkelijke toestand. De taxaties waren in vele gevallen te laag. Degenen die te hoog waren getaxeerd protesteerden wel. Omdat de opbrengsten achterbleven bij de schattingen besloten de Staten op 12 september 1747 dat een ieder die meer dan f 2.000 bezat twee procent zou moeten betalen van de zuivere waarde van zijn vorderingen, obligaties, goederen en bezittingen. Degenen die f 1.000 tot f 2.000 gegoed waren, zouden een procent van de waarde van hun bezit betalen. De minder gegoeden moesten een bijdrage naar eigen goeddunken betalen. +De belasting werd geïnd door de gaarder die hiervoor twee procent collecteloon mocht berekenen. Hij droeg de ontvangen gelden af aan het gerecht van de banne Westzaan die het op haar beurt weer afdroeg aan de ontvanger op het comptoir generaal. Een bekend verschijnsel was dat de opbrengst achter bleef bij de raming, omdat de autoriteiten weinig of geen medewerking vertoonden bij het handhaven der ordonnantiën waarnaar de belastingen geheven werden. De vraag rijst in hoever de taxaties van het inkomen overeenkwamen met de werkelijke toestand.  
 + 
 +De taxaties waren in vele gevallen te laag. Degenen die te hoog waren getaxeerd protesteerden wel. Omdat de opbrengsten achterbleven bij de schattingen besloten de Staten op 12 september 1747 dat een ieder die meer dan f 2.000 bezat twee procent zou moeten betalen van de zuivere waarde van zijn vorderingen, obligaties, goederen en bezittingen. Degenen die f 1.000 tot f 2.000 gegoed waren, zouden een procent van de waarde van hun bezit betalen. De minder gegoeden moesten een bijdrage naar eigen goeddunken betalen. 
  
 Ieder moest dus een staat van zijn bezit opmaken. Men kon betalen in specie of werk, goud of zilver of met recepissen, bewijzen van storting in een lening ten laste van het land. Opdat niet openbaar zou worden wat iemand bezat, deponeerde men zijn bijdrage in een gesloten kist met een gleuf. De aanslag in de personele quotisatie heeft vier maal plaats gehad; in 1745, 1746, 1747 en 1748. In alle gevallen bleven de opbrengsten achter bij de ramingen.  Ieder moest dus een staat van zijn bezit opmaken. Men kon betalen in specie of werk, goud of zilver of met recepissen, bewijzen van storting in een lening ten laste van het land. Opdat niet openbaar zou worden wat iemand bezat, deponeerde men zijn bijdrage in een gesloten kist met een gleuf. De aanslag in de personele quotisatie heeft vier maal plaats gehad; in 1745, 1746, 1747 en 1748. In alle gevallen bleven de opbrengsten achter bij de ramingen. 
  
-Aan het einde van de 18e eeuw bestonden de inkomsten van Zaandam hoofdzakelijk uit de prikschot. Dit was een belasting, gebaseerd op een geschat inkomen of bezit of op een aanslag in de belasting op onroerend goed. De hoogte van de prik moest geregeld vastgesteld worden. In de [[franse_tijd|Franse tijd]] ging de prik regelmatig omhoog. In 1797 kwam de prik in [[Oostzaandam]] van f 8 op f 11. De inkwartiering der Franse troepen in 1795 en de inval der Engelsen en Russen in 1799 hebben bijzondere uitgaven van [[Westzaandam]] gevraagd. De inkwartiering in 1795 kostte ruim f 5.500. De dorpen kregen toestemming opcenten te heffen op de landelijke imposten. Dat waren accijnzen op wijn, bier, turf en meel, op het schoorsteengeld en op de transportkosten van onroerende goederen.  De indirecte belastingen, waaraan iedereen mee moest betalen werden verhoogd. In Westzaandam verschafte men zich geld door leningen. Dit had weer tot gevolg dat de rentelast - meestal vier procent - voor de dorpskas een te zware belasting werd. Er waren jaarlijks tekorten. In 1805 waren de inkomsten f 18.310. De belangrijkste inkomsten waren de personele omslag, d.w.z. het prikkeschot groot 1.300 prikken = f 13.000. Opcenten op de accijns van wijn, bier en turff 2.880. Opcenten bij het transport van onroerende goederen f 1.600. +Aan het einde van de 18e eeuw bestonden de inkomsten van Zaandam hoofdzakelijk uit de prikschot. Dit was een belasting, gebaseerd op een geschat inkomen of bezit of op een aanslag in de belasting op onroerend goed. De hoogte van de prik moest geregeld vastgesteld worden. In de [[franse_tijd|Franse tijd]] ging de prik regelmatig omhoog. In 1797 kwam de prik in [[Oostzaandam]] van f 8 op f 11. De inkwartiering der Franse troepen in 1795 en de inval der Engelsen en Russen in 1799 hebben bijzondere uitgaven van [[Westzaandam]] gevraagd. De inkwartiering in 1795 kostte ruim f 5.500.  
 + 
 +De dorpen kregen toestemming opcenten te heffen op de landelijke imposten. Dat waren accijnzen op wijn, bier, turf en meel, op het schoorsteengeld en op de transportkosten van onroerende goederen. De indirecte belastingen, waaraan iedereen mee moest betalen werden verhoogd. In Westzaandam verschafte men zich geld door leningen. Dit had weer tot gevolg dat de rentelast, meestal vier procent, voor de dorpskas een te zware belasting werd. Er waren jaarlijks tekorten. In 1805 waren de inkomsten f 18.310. De belangrijkste inkomsten waren de personele omslag, d.w.z. het prikkeschot groot 1.300 prikken = f 13.000. Opcenten op de accijns van wijn, bier en turf 2.880. Opcenten bij het transport van onroerende goederen f 1.600. 
  
 Daartegenover bedroegen de uitgaven f 24.190. De belangrijkste lasten waren: subsidie aan het dorps-. [[armenhuizen|wees- en armenhuis]] f 12.500, aflossingen en intrest f 4.237. In 1805 was er dus een tekort van f 5.880. In 1810 waren de inkomsten en uitgaven resp. f 28.806 en f 31.371. Oostzaan wist het klaar te spelen het evenwicht tussen inkomsten en uitgaven te bewaren. Nadat in 1804 de schuldenlast in Oostzaandam opgelopen was tot bijna f 22.000 heeft men een plan goedgekeurd om 5/8 procent te heffen van de bezittingen van ieder die meer dan f 500 bezat. Deze heffing leverde f 23.909 op. Het bezit waarop geheven werd had dus een waarde van f 3.825.000. Hiermee was het hele tekort verdwenen. Ook de volgende jaren had men geen tekorten.  Daartegenover bedroegen de uitgaven f 24.190. De belangrijkste lasten waren: subsidie aan het dorps-. [[armenhuizen|wees- en armenhuis]] f 12.500, aflossingen en intrest f 4.237. In 1805 was er dus een tekort van f 5.880. In 1810 waren de inkomsten en uitgaven resp. f 28.806 en f 31.371. Oostzaan wist het klaar te spelen het evenwicht tussen inkomsten en uitgaven te bewaren. Nadat in 1804 de schuldenlast in Oostzaandam opgelopen was tot bijna f 22.000 heeft men een plan goedgekeurd om 5/8 procent te heffen van de bezittingen van ieder die meer dan f 500 bezat. Deze heffing leverde f 23.909 op. Het bezit waarop geheven werd had dus een waarde van f 3.825.000. Hiermee was het hele tekort verdwenen. Ook de volgende jaren had men geen tekorten. 
Regel 55: Regel 58:
   * [[boer_jan_de|Jan de Boer]] Assendelft, mededelingen over de geschiedenis van een hoge heerlijkheid' (1982)    * [[boer_jan_de|Jan de Boer]] Assendelft, mededelingen over de geschiedenis van een hoge heerlijkheid' (1982) 
   * [[boer_jan_de|Jan de Boer]] Tusschen Kil en Twiske;    * [[boer_jan_de|Jan de Boer]] Tusschen Kil en Twiske; 
-  * J. Haller, 350 jaar De Wijde Wormer; +  * [[Jo Haller, 350 jaar De Wijde Wormer; 
   * [[hoen_jaap_t|Jacobus Johannes (Jaap) ’t Hoen]] Op naar het 't licht;    * [[hoen_jaap_t|Jacobus Johannes (Jaap) ’t Hoen]] Op naar het 't licht; 
   * [[braam|Prof. dr. Aris van Braam]] Historische Studiën over de Zaanstreek;    * [[braam|Prof. dr. Aris van Braam]] Historische Studiën over de Zaanstreek; 
   * [[oosterbaan|Gosse Oosterbaan]] Tussen Leven en Dood;    * [[oosterbaan|Gosse Oosterbaan]] Tussen Leven en Dood; 
-  * Dirk Vis en Jacob Vis Jzn, Vis a Saandyk; +  * [[vis_mr_dirk|Dirk Vis]] en Jacob Vis Jzn, Vis a Saandyk; 
   * Zaandam 150 jaar stad;    * Zaandam 150 jaar stad; 
   * Zaanlandsch Jaarboek 1932;    * Zaanlandsch Jaarboek 1932; 
   * De Zaende 1947;    * De Zaende 1947; 
   * De Zaende 1950.     * De Zaende 1950.  
  • /home/zaanwiki/domains/zaanwiki.nl/private_html/encyclopedie/data/attic/belasting.1718774833.txt.gz
  • Laatst gewijzigd: 2024/06/19 07:27
  • door zaanlander