Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

--- brandweer_zaandam_kring_6 [2019/04/19 11:59]
24.132.145.17 ↷ Links aangepast vanwege een verplaatsing
+++ brandweer_zaandam_kring_6 [2024/03/24 17:55] (huidige)
gjschenk Kleine tekstuele aanpassingen en bijplaatsen motortype.
@@ Regel 1: / Regel 1: @@
+==== Brandweer Zaandam Kring 6 ====
+== Blusboot De Weer ==
+[{{ :de_weer.jpg?300|Blusboot De Weer}}]De blusboot is ontworpen door scheepsbouwkundige de heer W. Zwolsman en Kromhout Motoren Fabriek D. Goedkoop jr. N.V. te Amsterdam. Het casco is gebouwd op de scheepswerf Zaandam van de fa. J van der Molen aan de Zuiddijk te Zaandam. De inbouw van de motoren inclusief een Samofa hulpaggregaat, keerkoppelingen, leidingen en pompen zijn uitgevoerd bij de Fa. Schooneveld in de Oostzijde te Zaandam.
+De twee Kromhout motoren gaven de boot een capaciteit van 12.000 water liter/min. Dit is te vergelijken met het capaciteit van 5 blusvoertuigen uit die tijd. In juli/augustus 1995 zijn de beide Kromhout motoren vervangen door Perkins-Sabre motoren 2 x 215 pk, voor de Pompen en 2 x 138 pk voor schroeven.
+== Reden voor de aanschaf ==
+Op 15 oktober 1954 brak een enorme brand uit in de pakhuizen "Czaar Peter" en "Nederland" van het Zaans Veem in de Oostzijde te Zaandam. Na deze brand, waarbij zeer grote hoeveelheden water noodzakelijk waren en het feit dat er ook behoefte bestond om vanaf de Zaanzijde grote branden in de langs de Zaan staande pakhuizen en fabrieken te kunnen bestrijden, werd door de Zaandamse gemeenteraad op 29 maart 1956 besloten een krediet van fl. 165.000 goed te keuren voor de aanschaf van een blusboot.
+=== De Veembrand ===
+<WRAP right round  50%>
+<HTML>
+<iframe width="500" height="281" src="https://www.youtube.com/embed/ol752ppBBcQ" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen></iframe>
+</HTML>
+</WRAP>
+Op 15 oktober 1954 brak een enorme brand uit in de pakhuizen Czaar Peter en Nederland van het [[http://www.zaanwiki.nl/encyclopedie/doku.php?id=zaans|Zaans Veem]] in de Oostzijde te Zaandam. De grootste brand die ooit in de Zaanstreek heeft plaatsgevonden was de Veembrand in de Oostzijde van Zaandam die in oktober 1954 de pakhuizen Nederland en Czaar Peter, volgepakt met cacaobonen, met de grond gelijk maakt.
+== Schadepost ==
+De schade bedroeg destijds over de 10 á 11 miljoen gulden, een bedrag dat bij de assuradeuren tot paniek leidde. Als deze
+schadepost wordt vertaald naar 2015, is de vermenigvuldiging met factor 11 een redelijke, zelfs bescheiden schatting.
+Daarmee komen we uit op een bedrag van 121 miljoen gulden, ofwel 55 miljoen euro!
+De brand werd op vrijdagmorgen 15 oktober 1954 om 05.05 uur ontdekt. De brand breidde zich razendsnel uit. Na anderhalf uur stonden beide in lichterlaaie. In allerijl werden winkels en woonhuizen in de omgeving ontruimd. Omdat de brandweer van Zaandam voor een onmogelijke taak stond, werd de assistentie ingeroepen van Koog aan de Zaan, Zaandijk, Westzaan en Wormerveer.
+Blusboot Jan van der Heijden II van brandweer Amsterdam was ook opgeroepen maar toen deze op de Voorzaan voor de sluis aankwam kreeg deze de mededeling niet meer nodig te zijn. Met donderend geraas ging rond 08.45 uur de steenmassa aan de straatzijde tegen de vlakte. Een gedeelte van de dertig meter hoge muur viel naar binnen en zorgde voor een explosie van vuur en vlammen. Een ander stuk stortte aan de Zaankant omlaag. Angstaanjagende taferelen speelden zich af omstreeks 09.30 uur, toen een zijmuur van pakhuis ‘Nederland’ instortte en men dacht dat er brandweerlieden onder het puin waren terechtgekomen. Gelukkig bleken er geen slachtoffers te zijn.
+== 150 Brandweerlieden ==
+De pakhuizen Czaar Peter uit 1898 en Nederland uit 1912 waren in huur bij het Zaansch Veem en dienden als opslagplaats voor spijsvetten, cacaobonen, cacaoafval, maïszetmeel, verpakkingsmateriaal, veevoer en een groot aantal deuren van Bruynzeel. In totaal hadden ruim twintig bedrijven er goederen opgeslagen. De voormalige rijstpellerij Zaandam uit 1888, het derde pakhuis, bevatte 3.000 ton tarwe van Wessanen. Met 150 brandweerlieden en dertig slangen werd de strijd tegen het vuur gevoerd. De toeschouwers vielen bij de helse brand, waarbij ieder kwartier één miljoen aan goederen in vlammen opging, van de ene verbazing in de andere. Op zeker moment kwam er een trage stroom brandende cacaoboter uit pakhuis Nederland vloeien. Die zocht zijn weg naar de Zaan. In korte tijd stond de rivier over een groot oppervlak in brand.
+== Beurs in paniek ==
+In de assurantiehoek van de Amsterdamse Beurs heerste de dag na de brand paniek over de miljoenencatastrofe. De Zaandamse pakhuisbrand had, met een schadepost van 11 miljoen zelfs de brand van 1949 van het Blaauwhoedenveem in Amsterdam net een schade van 8 miljoen overtroffen. Veel verzekeringsmaatschappijen waren erbij betrokken. Ook Franse en Amerikaanse. Zij stonden voor de taak om de miljoenen te moeten uitkeren: 9,5 miljoen aan goederen en 1,5 miljoen aan gebouwen.
+== Enige cijfers ==
+Bij de brand werd een enorme lengte aan slangen slang ingezet. Ruim 20 spuiten leverden slag, waaronder alle 14 van Zaandam, aangevuld met de spuit van de havendienst-boot de "Zaan", de spuiten van Koog aan de Zaan, Zaandijk inclusief de drijvende motorspuit (DMZ) van Zaandijk , Westzaan en Wormerveer, de bedrijfsbrandweer van verffabriek Pieter Schoen & Zoon en de spuit van het Zaansch Veem zelf.
+De drijvende motorspuit Zaandijk heeft een belangrijke bijdrage geleverd tijdens deze brand met zijn capaciteit van 1500 Liter/min en hiermee ook aangewezen dat blusmogelijkheid vanaf de Zaan belangrijk was. De totale capaciteit van alle spuiten tijdens de blussing was 30.000 liter/min. De brandweerlieden werden door de Gemeentelijk Vrijwillige Brandweer beloond voor hun diensten met een uurloon van één gulden per uur.
+Het nablussen, ook tijdens de sloop, nam 3 maanden in beslag. De gestolde cacaoboter moest met bijlen uit de Zaan worden gehakt.
+== Tewaterlating De Weer ==
+De tewaterlating was op 7 december 1957 vanaf de scheepswerf van de fa. J van der Molen. Zaterdag 4 oktober 1958, om drie uur in de middag werd de blusboot in het gemeentehuis van Zaandam door scheepsbouwer J. v.d. Molen aan burgemeester G.J.D. Franken overgedragen. Deze droeg de boot vervolgens over aan commandant Overtoom. Bij deze overdracht ontving de boot de naam De Weer.
+Het bijzondere vaartuig is bij vele branden aan de Zaan van belang geweest. Onder meer bij:
+  * Vetira (18 februari 1960),
+  * Simon de Wit (8 september 1971),
+  * William Pont (10 mei 1973),
+  * Van Gelder (31 oktober 1977),
+  * Wastora (30 augustus 1993),
+  * Eurofill (8 april 1994) en
+  * Furness (3 juli 2003).
+  * Zelfs is assistentie verleend ver buiten de Zaanstreek en wel bij een zeer grote brand bij Chemische fabriek "Cindu" Uithoorn (8 juli 1992)
+Op 19 maart 2016 werd blusboot De Weer overgedragen aan de [[http://stichtingblusbootdeweer.nl/|Stichting Blusboot De Weer]]
+== Blusboot "De Vaart" ==
+[{{:brandweer_ii.jpg?300 |Blusboot Brandweer II in 1934, de latere De Vaart}}]
+[{{:de_vaart.jpg?300 |Blusboot De Vaart.}}]
+[{{:blusboot_de_vaart_.jpg?nolink&300 |Blusboot De Vaart. Archief A. Baaijens}}]
+In 1908 werd door de Reinigingsdienst van Zaandam een motorschuit aangeschaft voor het vervoer van [[milieubeheer_dienst|de z.g. "tonnetjes" met fecaliën]]. Deze motorschuit is in 1913 omgebouwd tot drijvende motorspuit voorzien van een 10 PK "Kromhout" motor, ten behoeve van het blussen van brand op de vuilnisbelt op het terrein aan de Westzanerdijk in Zaandam, maar ook in het hele Westzijderveld met zijn vele houtzagerijen en molens en de bedrijven langs de Zaan. Tevens bleef hij in dienst voor het vervoeren van de tonnetjes met fecaliën.
+Op 29 juli 1930 is de blusboot in dienst gekomen van brandweer Zaandam met de naam: "Brandweer II" met nog steeds als ligplaats het terrein van de Reinigingsdienst in Zaandam. De pompcapaciteit was 500 liter/min. In 1958 werd de bluscapaciteit opgevoerd door twee oude luchtbeschermingsspuiten met een capaciteit van elk 1200 liter/min op het dek te plaatsen. Dan wordt ook de naam van de blusboot gewijzigd van "Brandweer II" in "De Vaart" en als zodanig heeft hij dienst gedaan tot en met 2003.
+De  schepen in dienst bij de gemeente Zaandam werden toen genoemd naar waterwegen in de gemeente Zaandam. In 1961 volgde weer een revisie, waarna hij op 27 oktober weer in de vaart kwam, met een nieuwe motor van het merk General Motors van 165 pk en een zelfde pomp als in blusboot De Weer, capaciteit 6000 liter/min.
+Na 89 jaar als blusboot te hebben dienst gedaan is deze in het jaar 2003 uit de sterkte genomen. Hiermee is De Vaart verreweg de oudste blusboot van Nederland geworden. Daarna is hij verkocht aan een sloopbedrijf in de gemeente Bijnsdorp in de Haarlemmermeer waar hij in 2017 nog steeds als motordekschuit zijn best doet.
+Literatuur:
+  * De geschiedenis van de brandweer in Zaandam: Vrijwillige brandweer kring 4, Zaandam 1993
+  * Legendarische brand van het Zaans Veem in 1954. Redactie Oneindig Noord-Holland (2011)
+  * Het fotoboek Uitgeblust uitgegeven ter gelegenheid van het uit de vaart nemen van blusboot De Weer 2016
+  * Archief oud bemanningslid de heer A. Baaijens
+{{tag>brandweer}}