communisme

Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

Link naar deze vergelijking

Beide kanten vorige revisie Vorige revisie
communisme [2025/02/23 12:20]
zaanlander
communisme [2025/02/23 12:22] (huidige)
zaanlander
Regel 17: Regel 17:
 Voor wat de Zaanstreek betreft duurde het tot de jaren '80 van de 19e eeuw voordat er enige organisatie in de socialistische arbeidersbeweging kwam. Het was [[Domela|Ferdinand Domela Nieuwenhuis]] die hiertoe de stoot gaf, de Sociaal Democratische Bond (SDB) stichtte en hoofdredacteur werd van het blad 'Recht voor Allen' (zie voorts: [[Socialisme]]). Een van de oprichters van de Communistische Partij Holland (CPH) in 1919 was [[Kuiper1|Piet Kuiper]], een metaalarbeider te Wormerveer. Later zou hij een grote rol spelen als raadslid en wethouder in Wormerveer en als lid van Provinciale Staten van Noord-Holland. De gemeenteraad van Wormerveer noemde bij zijn leven een straat naar hem in West-Knollendam.  Voor wat de Zaanstreek betreft duurde het tot de jaren '80 van de 19e eeuw voordat er enige organisatie in de socialistische arbeidersbeweging kwam. Het was [[Domela|Ferdinand Domela Nieuwenhuis]] die hiertoe de stoot gaf, de Sociaal Democratische Bond (SDB) stichtte en hoofdredacteur werd van het blad 'Recht voor Allen' (zie voorts: [[Socialisme]]). Een van de oprichters van de Communistische Partij Holland (CPH) in 1919 was [[Kuiper1|Piet Kuiper]], een metaalarbeider te Wormerveer. Later zou hij een grote rol spelen als raadslid en wethouder in Wormerveer en als lid van Provinciale Staten van Noord-Holland. De gemeenteraad van Wormerveer noemde bij zijn leven een straat naar hem in West-Knollendam. 
  
-Onaantoonbaar, maar onder Zaanse historici veel aangehangen, is de theorie dat de grote aanhang die het communisme al vroeg kreeg mede een gevolg is van de eerdere tegenstellingen tussen de vrije socialisten, de in de Zaanstreek grote groep aanhangers van Domela Nieuwenhuis, en de sociaal-democraten. Uit weerzin tegen de sociaal-democraten zouden veel voormalige vrije socialisten zich bij de communistische beweging hebben aangesloten. Het communisme kreeg in het noordelijk deel van de Zaanstreek de meeste aanhang. De communisten waren daar zeer actief en gingen ook in de ergste tijd van de crisis vooraan met stakingen, zoals in 1934 bij de Verblifa in Krommenie. In Zaandam voerden de communisten in het begin van de jaren '30 strijd tegen de hoge huren, die in hun ogen in geen verhouding stonden tot de steun-uitkeringen. Met name Dirk Makkinga (CPH-raadslid in Zaandaminspireerde in de arbeidersbuurten, waar [[huurstaking|huurstakingen]] werden gevoerd, de mensen tot strijd; in de Jonge Arnoldusbuurt kwam het tot ware volksoplopen. +Onaantoonbaar, maar onder Zaanse historici veel aangehangen, is de theorie dat de grote aanhang die het communisme al vroeg kreeg mede een gevolg is van de eerdere tegenstellingen tussen de vrije socialisten, de in de Zaanstreek grote groep aanhangers van Domela Nieuwenhuis, en de sociaal-democraten. Uit weerzin tegen de sociaal-democraten zouden veel voormalige vrije socialisten zich bij de communistische beweging hebben aangesloten. Het communisme kreeg in het noordelijk deel van de Zaanstreek de meeste aanhang. De communisten waren daar zeer actief en gingen ook in de ergste tijd van de crisis vooraan met stakingen, zoals in 1934 bij de Verblifa in Krommenie. In Zaandam voerden de communisten in het begin van de jaren '30 strijd tegen de hoge huren, die in hun ogen in geen verhouding stonden tot de steun-uitkeringen. Met name Dirk MakkingaCPH-raadslid in Zaandaminspireerde in de arbeidersbuurten, waar [[huurstaking|huurstakingen]] werden gevoerd, de mensen tot strijd; in de Jonge Arnoldusbuurt kwam het tot ware volksoplopen. 
  
 ==Politieke invloed== ==Politieke invloed==
Regel 34: Regel 34:
 Een zware klap kreeg de illegale CPN op 23 november 1943 te verwerken. Ten gevolge van verraad werden zeven mensen, onder wie een Joods echtpaar dat was ondergedoken ten huize van [[plooijer_marcus_sr|Marcus Plooijer]], gearresteerd en keerden niet meer terug. Anderen werden in de concentratiekampen voor hun leven verminkt. Tot het einde van de oorlog bleef het verzet van de CPN en de Waarheidsgroep zeer intensief. In praktisch elke Zaangemeente hebben communisten hun leven gegeven in de strijd tegen de Duitse overheersing.  Een zware klap kreeg de illegale CPN op 23 november 1943 te verwerken. Ten gevolge van verraad werden zeven mensen, onder wie een Joods echtpaar dat was ondergedoken ten huize van [[plooijer_marcus_sr|Marcus Plooijer]], gearresteerd en keerden niet meer terug. Anderen werden in de concentratiekampen voor hun leven verminkt. Tot het einde van de oorlog bleef het verzet van de CPN en de Waarheidsgroep zeer intensief. In praktisch elke Zaangemeente hebben communisten hun leven gegeven in de strijd tegen de Duitse overheersing. 
  
-Na de oorlog bleek hoe groot de invloed van de communisten in de Zaanstreek was geworden. In Zaandam bezetten de communisten na de eerste raadsverkiezingen in juli 1946 acht van de 25 beschikbare zetels, in Koog vier van de dertien, in Zaandijk vier van de elf, in Wormerveer zes van de vijftienin Krommenie vijf van de dertien, in Assendelft drie van de elf, in Wormer drie van de elf, in Jisp twee van de zeven en in Oostzaan en Westzaan vier van de elf raadszetels. In bijna alle gemeenten kreeg de CPN een wethouderspost.    +Na de oorlog bleek hoe groot de invloed van de communisten in de Zaanstreek was geworden. In Zaandam bezetten de communisten na de eerste raadsverkiezingen in juli 1946 acht van de 25 beschikbare zetels, in Koog vier van de dertien, in Zaandijk vier van de elf, in Wormerveer zes van de vijftienin Krommenie vijf van de dertien, in Assendelft drie van de elf, in Wormer drie van de elf, in Jisp twee van de zeven en in Oostzaan en Westzaan vier van de elf raadszetels. In bijna alle gemeenten kreeg de CPN een wethouderspost.    
  
-Behalve het opkomen voor werk en het oplossen van de woningnood beschouwden de communisten de zorg voor mensen die afhankelijk waren van de 'Armenwet' als een der voornaamste taken. (Dit speelde voor het in werking treden van de Algemene Ouderdomswet, AOW.CPN-wethouder Jan Warmerdam wist de uitkeringen in Zaandam tot de hoogste in Nederland op te stuwen. De hoogte van deze uitkeringen werkte via een regionale commissie door in de overige Zaangemeenten. +Behalve het opkomen voor werk en het oplossen van de woningnood beschouwden de communisten de zorg voor mensen die afhankelijk waren van de 'Armenwet' als een der voornaamste taken. Dit speelde voor het in werking treden van de Algemene Ouderdomswet, AOW. CPN-wethouder Jan Warmerdam wist de uitkeringen in Zaandam tot de hoogste in Nederland op te stuwen. De hoogte van deze uitkeringen werkte via een regionale commissie door in de overige Zaangemeenten. 
  
 ==Koude oorlog== ==Koude oorlog==
  • /home/zaanwiki/domains/zaanwiki.nl/private_html/encyclopedie/data/attic/communisme.1740309631.txt.gz
  • Laatst gewijzigd: 2025/02/23 12:20
  • door zaanlander