duijs

Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

Link naar deze vergelijking

Beide kanten vorige revisie Vorige revisie
Volgende revisie 		Vorige revisie
duijs [2017/02/26 13:05]
zaanlander 		duijs [2020/09/08 15:17] (huidige)
62.210.188.222 ↷ Links aangepast vanwege een verplaatsing
Regel 1: Regel 1:
-{{tag>wethouder}} +==== Duijs, Jan ====
-==== Duijs, mr Jan Eliza Wilhelm (Jan) ====+
  
  
-(Nijmegen, 21 februari 1877 - Lochem, 16 september 1941). +Nijmegen, 21 februari 1877 - Lochem, 16 september 1941 
  
-[{{ :liberale_beloften_en_daden.jpg?direct&300|Verkiezingsaffiche 1909. Bron Instituut voor Sociale geschiedenis}}]Bezoldigd propagandist van de SDAP, raadslid en eerste socialistische wethouder te Zaandam, Statenlid, Kamerlid, redacteur van het socialistische weekblad [[voorpost|De Voorpost]]. +[{{ :liberale_beloften_en_daden.jpg?direct&300|Verkiezingsaffiche 1909. Bron Instituut voor Sociale geschiedenis}}] 
 +mr Jan Eliza Wilhelm (Jan) Duijs, bezoldigd propagandist van de [[SDAP]], raadslid en eerste socialistische wethouder te Zaandam, Statenlid, Kamerlid en redacteur van het socialistische weekblad [[voorpost|De Voorpost]]. 
  
 Jan Duijs werd geboren in 1877 te Nijmegen als zoon van een koopman. Hij was een goede leerling maar werd wegens wangedrag van verschillende scholen verwijderd. Zijn vader stuurde de dertienjarige ter afkoeling voor anderhalf jaar als lichtmatroos naar zee. Na het opgelegde zilte nat werd hij bij verscheidene notariskantoren aangenomen totdat hij in 1903 als adjunct-commies bij de Rijksverzekeringsbank te Amsterdam werd benoemd. Ongeveer tezelfdertijd werd hij lid van de SDAP. Door zijn grote spreekvaardigheid maakte hij binnen die partij snel naam.  Jan Duijs werd geboren in 1877 te Nijmegen als zoon van een koopman. Hij was een goede leerling maar werd wegens wangedrag van verschillende scholen verwijderd. Zijn vader stuurde de dertienjarige ter afkoeling voor anderhalf jaar als lichtmatroos naar zee. Na het opgelegde zilte nat werd hij bij verscheidene notariskantoren aangenomen totdat hij in 1903 als adjunct-commies bij de Rijksverzekeringsbank te Amsterdam werd benoemd. Ongeveer tezelfdertijd werd hij lid van de SDAP. Door zijn grote spreekvaardigheid maakte hij binnen die partij snel naam. 
Regel 11: Regel 11:
 Duijs had een ongekend grote invloed op de ontwikkeling van de arbeidersbeweging in de Zaanstreek; de van oudsher anarchistisch georiënteerde Zaanse socialisten stapten onder invloed van zijn propaganda in meerderheid over naar de SDAP. Duijs raakte in de loop der jaren teleurgesteld in de sociaal-democratie.  Duijs had een ongekend grote invloed op de ontwikkeling van de arbeidersbeweging in de Zaanstreek; de van oudsher anarchistisch georiënteerde Zaanse socialisten stapten onder invloed van zijn propaganda in meerderheid over naar de SDAP. Duijs raakte in de loop der jaren teleurgesteld in de sociaal-democratie. 
  
-Als secretaris van het Noordhollands Kiesrechtcomité kwam hij voor het eerst in de Zaanstreek; in 1906 werd hij hier tot propagandist van de SDAP benoemd. In 1907 werd hij gekozen in de gemeenteraad van Zaandam; in 1908 kreeg de SDAP daar een tweemansfractie. In de jaren daarna won de SDAP bij tussentijdse verkiezingen er telkens één of meer zetels bij. In 1912 werd Duijs wethouder en in 1913 behaalde de SDAP, een absolute raadsmeerderheid en kreeg de partij een tweede en een derde wethouder. In 1914 werd de sociaal-democraat [[laan3|Kornelis ter Laan]] tot burgemeester van Zaandam benoemd en was het college van B en W in meerderheid rood. +Als secretaris van het Noordhollands Kiesrechtcomité kwam hij voor het eerst in de Zaanstreek; in 1906 werd hij hier tot propagandist van de SDAP benoemd. In 1907 werd hij gekozen in de gemeenteraad van Zaandam; in 1908 kreeg de SDAP daar een tweemansfractie. In de jaren daarna won de SDAP bij tussentijdse verkiezingen er telkens één of meer zetels bij. In 1912 werd Duijs wethouder en in 1913 behaalde de SDAP, een absolute raadsmeerderheid en kreeg de partij een tweede en een derde wethouder. In 1914 werd de sociaal-democraat [[laan_klaas_ter|Kornelis ter Laan]] tot burgemeester van Zaandam benoemd en was het college van B en W in meerderheid rood. 
  
-Duijs was inmiddels ook op landelijk en provinciaal niveau actief geworden. In 1909 was hij in de Tweede Kamer gekozen en in 1910 in Provinciale Staten.  Als propagandist, raadslid en wethouder deed Duijs herhaaldelijk van zich spreken en werd hij ook landelijk bekend. Als voorbeeld: tijdens de mobilisatie van de Eerste Wereldoorlog stonden de Zaanse dienstplichtigen in het leger bekend als 'de mannen van Duijs'. Duijs legde zich toe op de bestrijding van het anarchisme en vrije socialisme, terwijl hij voorts bij herhaling in aanvaring kwam met zijn politieke tegenstanders in de Zaandamse raad, met name met burgemeester [[elias|jhr. Elias]]. Ook al doordat tegenstanders van formaat ontbraken wist hij de vloer met hen aan te vegen. Zijn toespraken verwerden tot volstrekte demagogie; hij kon zijn tegenstanders om de oren slaan met wat hij hun eigen citaten noemde, die hij evenwel zelf verzon, zonder dat zij dit merkten of weerwoord hadden. +Duijs was inmiddels ook op landelijk en provinciaal niveau actief geworden. In 1909 was hij in de Tweede Kamer gekozen en in 1910 in Provinciale Staten.  Als propagandist, raadslid en wethouder deed Duijs herhaaldelijk van zich spreken en werd hij ook landelijk bekend. Als voorbeeld: tijdens de mobilisatie van de Eerste Wereldoorlog stonden de Zaanse dienstplichtigen in het leger bekend als 'de mannen van Duijs'. Duijs legde zich toe op de bestrijding van het anarchisme en vrije socialisme, terwijl hij voorts bij herhaling in aanvaring kwam met zijn politieke tegenstanders in de Zaandamse raad, met name met burgemeester [[elias|Carl Adolph Elias]]. Ook al doordat tegenstanders van formaat ontbraken wist hij de vloer met hen aan te vegen. Zijn toespraken verwerden tot volstrekte demagogie; hij kon zijn tegenstanders om de oren slaan met wat hij hun eigen citaten noemde, die hij evenwel zelf verzon, zonder dat zij dit merkten of weerwoord hadden. 
  
-Raadsvergaderingen werden spektakelstukken die veel publiek trokken; belangstellenden stonden tijdens de vergaderingen zelfs tot buiten het Zaandamse gemeentehuis. Ook de toespraken van Duijs van het balkon van '[[ons1|Ons Huis]]' aan de Gedempte Gracht werden legendarisch en trokken vele honderden luisteraars. De toespraken die Duijs in de raad of van het balkon hield werden vervolgens letterlijk afgedrukt in het socialistische weekblad De Voorpost waarvan hij de redacteur was. De SDAP en Duijs persoonlijk werden zo bijzonder populair in de Zaanstreek.  Als wethouder zorgde Duijs ervoor dat de gemeentewerklieden een achturige werkdag kregen en dat zij de best betaalde ambtenaren van Nederland werden. In 1915 stelde hij een gemeentelijke gaarkeuken in. Het voedsel dat behoeftigen daar konden halen was van een dermate slechte kwaliteit dat J.E_W. Duijs er voor de rest van zijn leven de bijnaam //Jan Erwten-Water// aan overhield. +Raadsvergaderingen werden spektakelstukken die veel publiek trokken; belangstellenden stonden tijdens de vergaderingen zelfs tot buiten het Zaandamse gemeentehuis. Ook de toespraken van Duijs van het balkon van [[ons1|Ons Huis]] aan de Gedempte Gracht werden legendarisch en trokken vele honderden luisteraars. De toespraken die Duijs in de raad of van het balkon hield werden vervolgens letterlijk afgedrukt in het socialistische weekblad De Voorpost waarvan hij de redacteur was. De SDAP en Duijs persoonlijk werden zo bijzonder populair in de Zaanstreek.  Als wethouder zorgde Duijs ervoor dat de gemeentewerklieden een achturige werkdag kregen en dat zij de best betaalde ambtenaren van Nederland werden. In 1915 stelde hij een gemeentelijke gaarkeuken in. Het voedsel dat behoeftigen daar konden halen was van een dermate slechte kwaliteit dat Jan Duijs er voor de rest van zijn leven de bijnaam //Jan Erwten-Water// aan overhield. 
  
 In 1923 stelde Duijs zich niet meer herkiesbaar voor de Zaandamse raad en voor Provinciale Staten. Bij de daarop volgende verkiezingen verloor de SDAP twee van de acht zetels in de gemeenteraad; De Voorpost werd een jaar later opgeheven. Duijs vertrok naar Den Haag en ging zich als Kamerlid volledig met de landspolitiek bezig houden. In 1933 liet hij de brochure //Ter Oriëntering,// uitkomen, waarin hij zich uitsprak voor aanvaarding van het koningshuis en tegen eenzijdige ontwapening. Een jaar later werd hij door het partijbestuur van de SDAP geroyeerd.  In 1923 stelde Duijs zich niet meer herkiesbaar voor de Zaandamse raad en voor Provinciale Staten. Bij de daarop volgende verkiezingen verloor de SDAP twee van de acht zetels in de gemeenteraad; De Voorpost werd een jaar later opgeheven. Duijs vertrok naar Den Haag en ging zich als Kamerlid volledig met de landspolitiek bezig houden. In 1933 liet hij de brochure //Ter Oriëntering,// uitkomen, waarin hij zich uitsprak voor aanvaarding van het koningshuis en tegen eenzijdige ontwapening. Een jaar later werd hij door het partijbestuur van de SDAP geroyeerd. 
  
 In 1938 was hij één van de oprichters van de rechtse Nederlandsche Volkspartij, onmiddellijk daarna werd hij lid van de NSB. In 1941 werd hij aangesteld als [[https://nl.wikipedia.org/wiki/Vrederechtspraak|vrederechter te Arnhem]]. Enkele weken later overleed hij te Lochem.  In 1938 was hij één van de oprichters van de rechtse Nederlandsche Volkspartij, onmiddellijk daarna werd hij lid van de NSB. In 1941 werd hij aangesteld als [[https://nl.wikipedia.org/wiki/Vrederechtspraak|vrederechter te Arnhem]]. Enkele weken later overleed hij te Lochem. 
 +
 +Meer over de functies die Jan Duijs bekleedde op [[https://www.parlement.com/id/vg09ll06zxxg/j_e_w_jan_duijs|Parlement & Politiek]]. 
 +
 +Lees ook [[https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010840505:mpeg21:a0155|Wie was Jan Erwtenwater?]]
 +
 +{{tag>wethouder kamerlid redacteur}}
  • /home/zaanwiki/domains/zaanwiki.nl/private_html/encyclopedie/data/attic/duijs.1488110739.txt.gz
  • Laatst gewijzigd: 2020/09/06 17:58
  • (Externe bewerking)