Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

--- graanhandel [2016/03/07 12:26]
jan
+++ graanhandel [2020/09/07 12:05] (huidige)
@@ Regel 6: / Regel 6: @@
 In 1603 verklaarde een aantal oude inwoners van Westzaan dat zolang zij zich konden herinneren korenkopers in hun dorp aanwezig waren. Als voorbeeld noemden zij Jan IJff. die in 1537 250 last graan uit Danzig had laten komen en aan de Overtoom gelost. Een deel daarvan werd in Westzaan opgeslagen, een ander deel naar Amsterdam vervoerd en daar verkocht. De oude Westzaners verklaarden voorts dat er vele handelaars op Amsterdam voeren, die de daar gekochte granen naar Westzaan brachten of elders in het land verkochten. Ook in Oostzaan woonde een groep handelaren op de Oostzee. Het graan werd, voor zover niet voor eigen gebruik of op de Amsterdamse markt verhandeld, op zolders opgeslagen en bewaard tot tijden van schaarste (winters). Het werd dan door ventjagers in geheel Holland en ook daarbuiten verkocht.
-Tijdens de Spaanse tijd stokte deze handel. Na het verdwijnen der Spanjaarden werd de handel in graan opnieuw ter hand genomen, ofschoon deze volgens [[honig2|Jacob Honig Jansz. Jr.]] nooit meer het oude niveau bereikte; hij staaft deze opmerking verder niet. Er werd nu met name ook ten behoeve van de eigen Zaanse industrie graan geïmporteerd. In Wormer en Jisp werd de [[beschuitbakkerij]] van groot belang, in Oostzaan de [[stijfselfabricage|stijfselmakerij]], terwijl ook de in de gehele Zaanstreek bedreven [[pellerij]] graan (gerst) als grondstof gebruikte. Het graan kwam in de Zaanstreek via de Amsterdamse beurs, of werd door rederijen met eigen schepen uit de Oostzeelanden gehaald. Koop op de Amsterdamse markt bood minder risico`s. maar ook minder kans op grote winsten.
+Tijdens de Spaanse tijd stokte deze handel. Na het verdwijnen der Spanjaarden werd de handel in graan opnieuw ter hand genomen, ofschoon deze volgens [[honig_jacob_janszoon_jr|Jacob Honig Jansz. Jr.]] nooit meer het oude niveau bereikte; hij staaft deze opmerking verder niet. Er werd nu met name ook ten behoeve van de eigen Zaanse industrie graan geïmporteerd. In Wormer en Jisp werd de [[beschuitbakkerij]] van groot belang, in Oostzaan de [[stijfselfabricage|stijfselmakerij]], terwijl ook de in de gehele Zaanstreek bedreven [[pellerij]] graan (gerst) als grondstof gebruikte. Het graan kwam in de Zaanstreek via de Amsterdamse beurs, of werd door rederijen met eigen schepen uit de Oostzeelanden gehaald. Koop op de Amsterdamse markt bood minder risico`s. maar ook minder kans op grote winsten.
-De graanhandel was niet constant. Oorlogen waarbij gebieden rond de Oostzee, Duitse gebieden of Engeland betrokken waren, hadden direct weerslag op aanvoer en prijzen. De onregelmatige aanvoer leidde soms tot werkloosheid van toch al arme bakkers en meelmolenaars in het land. Niettemin bleef de Zaanstreek ook een overslaggebied voor de graanhandel. Een bekend Zaans graankoper was bijvoorbeeld Jan Pietersz. Vis (1626±1706) [zie [[Vis]], ondernemersgeslacht). In Amsterdam werd de Zaanse welvaart van de 17e eeuw slechts ten dele gewaardeerd. Het werd de Zaankanters niet verboden op de Amsterdamse korenbeurs te handelen (daar verdiende Amsterdam zelf ook aan). maar het graanprodukt beschuit werd wel van de Amsterdamse markt geweerd, om het eigen (Amsterdamse) produkt te steunen. De vroege teloorgang van de beschuitbakkerij van Wormer en Jisp heeft de Zaanse graanhandel ongetwijfeld negatief beïnvloed.
+De graanhandel was niet constant. Oorlogen waarbij gebieden rond de Oostzee, Duitse gebieden of Engeland betrokken waren, hadden direct weerslag op aanvoer en prijzen. De onregelmatige aanvoer leidde soms tot werkloosheid van toch al arme bakkers en meelmolenaars in het land. Niettemin bleef de Zaanstreek ook een overslaggebied voor de graanhandel. Een bekend Zaans graankoper was bijvoorbeeld Jan Pietersz. Vis (1626±1706) [zie [[vis_ondernemersgeslacht_zaandijk|Vis, ondernemersgeslacht]]). In Amsterdam werd de Zaanse welvaart van de 17e eeuw slechts ten dele gewaardeerd. Het werd de Zaankanters niet verboden op de Amsterdamse korenbeurs te handelen (daar verdiende Amsterdam zelf ook aan). maar het graanproduct beschuit werd wel van de Amsterdamse markt geweerd, om het eigen (Amsterdamse) product te steunen. De vroege teloorgang van de beschuitbakkerij van Wormer en Jisp heeft de Zaanse graanhandel ongetwijfeld negatief beïnvloed.
 Desondanks wist de graanhandel in de Zaanstreek zich goed te handhaven. In de 18e eeuw kwam het opleggen van granen in Koog, Westzaan. Wormerveer en Zaandijk nog vaak voor, terwijl er in Zaandam in die tijd zelfs een eigen korenbeurs was. In Wormerveer waren de graanhandelaren (bijvoorbeeld uit de families Vis en [[aten|Aten]]) de rijksten van het dorp. Zij hielden zich ook bezig met kaaskoperij. olieslagerij en walvisvaatt. De laatste decennia van de 19e eeuw vormden het begin van ingrijpende veranderingen in de graanhandel. Kwam voorheen een groot deel van de aanvoer uit Rusland en Frankrijk, thans zijn de Verenigde Staten de belangrijkste graanleverancier.
-Van een zelfstandige Zaanse graanhandel is inmiddels geen sprake meer. alleen in De [[Vrede]] is nog een graanhandel gevestigd. Wel wordt nog altijd graan de streek binnengevoerd, ter bevoorrading van de graanverwerkende industrieën (waaronder [[Wessanen]] de voomaamste plaats inneemt).
+Van een zelfstandige Zaanse graanhandel is inmiddels geen sprake meer. alleen in De [[Vrede3|Vrede]] is nog een graanhandel gevestigd. Wel wordt nog altijd graan de streek binnengevoerd, ter bevoorrading van de graanverwerkende industrieën (waaronder [[Wessanen]] de voomaamste plaats inneemt).
 Zie ook: [[Economische]] geschiedenis 2.6.3.
@@ Regel 26: / Regel 26: @@
   * J. Honig Jsz. Jr.. Geschiedenis der Zaanlanden. Zaandijk 1849;
   * A. van Braam. Bloei en verval van het economischsociale leven aan de Zaan in de 17de en 18de eeuw. Wormerveer z.j.
+{{tag>actualiseren}}