|
|
|
katholieke [2020/09/07 12:05]
127.0.0.1 Externe bewerking |
katholieke [2024/05/31 12:32] (huidige)
zaanlander |
| {{ :rksp_1922.png?200|}}Deze emancipatiestrijd zou de Zaanse katholieke politiek tot aan de Tweede Wereldoorlog blijven kenmerken. Het waren vooral de katholieken die profiteerden van de invoering van het algemeen kiesrecht en later het vrouwenkiesrecht. In Zaandam kreeg de RK Staatspartij drie zetels, in Koog kwam de eerste katholiek in de gemeenteraad en ook elders werden zetels gewonnen. Er dreigde echter een scheiding, toen in 1923 door ontevreden katholieke arbeiders de Katholieke Volkspartij werd opgericht, die weldra ook in Zaandam een afdeling had. Bij de verkiezingen kreeg zij slechts 40 stemmen. | {{ :rksp_1922.png?200|}}Deze emancipatiestrijd zou de Zaanse katholieke politiek tot aan de Tweede Wereldoorlog blijven kenmerken. Het waren vooral de katholieken die profiteerden van de invoering van het algemeen kiesrecht en later het vrouwenkiesrecht. In Zaandam kreeg de RK Staatspartij drie zetels, in Koog kwam de eerste katholiek in de gemeenteraad en ook elders werden zetels gewonnen. Er dreigde echter een scheiding, toen in 1923 door ontevreden katholieke arbeiders de Katholieke Volkspartij werd opgericht, die weldra ook in Zaandam een afdeling had. Bij de verkiezingen kreeg zij slechts 40 stemmen. |
| |
| {{:rksp.png?200 |}}De RK Staatspartij, geschrokken van deze onmogelijk geachte aantasting van de eenheid, kende snel aan arbeidersvertegenwoordigers zogenoemde kwaliteitszetels toe. Daardoor kwam in 1927 de eerste katholieke arbeider, J. de Vries, in de Zaandamse gemeenteraad. De eenheid leek hersteld. Toen De Vries in 1931 niet opnieuw kandidaat werd gesteld, kwam hij met succes met een eigen lijst uit. Tegelijkertijd diende een nieuwe splinterpartij zich aan: de Katholieke Democratische Partij (KDP), die een vooruitstrevende, niet-socialistische politiek voor ogen stond. | {{:rksp.png?200 |}}De RK Staatspartij, geschrokken van deze onmogelijk geachte aantasting van de eenheid, kende snel aan arbeidersvertegenwoordigers kwaliteitszetels toe. Daardoor kwam in 1927 de eerste katholieke arbeider, J. de Vries, in de Zaandamse gemeenteraad. De eenheid leek hersteld. Toen De Vries in 1931 niet opnieuw kandidaat werd gesteld, kwam hij met succes met een eigen lijst uit. Tegelijkertijd diende een nieuwe splinterpartij zich aan: de Katholieke Democratische Partij (KDP), die een vooruitstrevende, niet-socialistische politiek voor ogen stond. |
| == Vijandige houding == | == Vijandige houding == |
| | |
| De KVP-fractie in de Zaandamse gemeenteraad, die tegen de verdrukking in naar 5 zetels was gegroeid, liet tijdens de algemene beschouwingen van 1966 al weten, de KVP te zien als een volkspartij in het centrum van de politiek, dat het predicaat katholiek niet langer behoefde. In 1969 trad de gehele fractie uit de partij, omdat fractieleden zich niet langer konden verenigen met het beleid van de partij die zij jaren hadden gediend. De fractie bleef haar zittingsperiode als onafhankelijke groepering uitzitten. Drie van de leden, onder wie wethouder Harry Esser traden toe tot de PPR. Fractievoorzitter D. Reumer en raadslid F. Engel werden partijloos. | De KVP-fractie in de Zaandamse gemeenteraad, die tegen de verdrukking in naar 5 zetels was gegroeid, liet tijdens de algemene beschouwingen van 1966 al weten, de KVP te zien als een volkspartij in het centrum van de politiek, dat het predicaat katholiek niet langer behoefde. In 1969 trad de gehele fractie uit de partij, omdat fractieleden zich niet langer konden verenigen met het beleid van de partij die zij jaren hadden gediend. De fractie bleef haar zittingsperiode als onafhankelijke groepering uitzitten. Drie van de leden, onder wie wethouder Harry Esser traden toe tot de PPR. Fractievoorzitter D. Reumer en raadslid F. Engel werden partijloos. |
| |
| {{:kvp_1972.png?200 |}}Deze politieke daad bracht in de streek en in het land veel beroering, waarbij voor- en tegenstanders zich duidelijk lieten horen. Geen van de KVP-raadsleden in overige gemeenten volgde het Zaandamse voorbeeld. Bij de verkiezingen in 1970 werd in de Zaandamse gemeenteraad een gezamenlijke lijst ingediend van KVP, AR en CHU. Fractievoorzitter werd de heer S. Dijkman. Vele jaren later zou hij als lid van de Tweede Kamer voor het CDA behoren tot de zogenoemde loyalisten en het door hem gewraakte voorbeeld van zijn voorganger in de Zaandamse gemeenteraad volgen. Harry Esser kwam voor de PPR terug in de gemeenteraad. maar werd niet herkozen als wethouder. Dat gebeurde 4 jaar later wel. | {{:kvp_1972.png?200 |}}Deze politieke daad bracht in de streek en in het land veel beroering, waarbij voor- en tegenstanders zich duidelijk lieten horen. Geen van de KVP-raadsleden in overige gemeenten volgde het Zaandamse voorbeeld. Bij de verkiezingen in 1970 werd in de Zaandamse gemeenteraad een gezamenlijke lijst ingediend van KVP, AR en CHU. Fractievoorzitter werd de heer S. Dijkman. Vele jaren later zou hij als lid van de Tweede Kamer voor het CDA behoren tot de loyalisten en het door hem gewraakte voorbeeld van zijn voorganger in de Zaandamse gemeenteraad volgen. Harry Esser kwam voor de PPR terug in de gemeenteraad maar werd niet herkozen als wethouder. Dat gebeurde vier jaar later wel. |
| |
| In Zaandijk was, in afwachting van de samenvoeging van de Zaanse gemeenten, de KVP-wethouder Etman waarnemend burgemeester geworden. Hij had jarenlang gestreden voor een katholieke school voor voortgezet onderwijs. In 1950 volgden daar nog slechts tien katholieke jongeren een middelbare schoolopleiding, dat zouden er vele honderden worden. Op het moment dat de voorbereidingen voor het gebouw in de Kalverpolder waren begonnen, werd in de Provinciale Staten een motie van zijn partijgenoot [[Clijnk|Evert Clijnk]], aangenomen om de Kalverpolder onbebouwd te laten, waardoor de bouw van het St-Michaëlcollege aanzienlijk werd vertraagd. De katholieke zaak als hoogste prioriteit in de katholieke politiek van de Zaanstreek had afgedaan. De school zelf en haar plaats in een onaangetaste polder symboliseren het einde van dit emancipatieproces. Zie voorts: [[Christen|Christen Democratisch Appel]] . | In Zaandijk was, in afwachting van de samenvoeging van de Zaanse gemeenten, de KVP-wethouder Etman waarnemend burgemeester geworden. Hij had jarenlang gestreden voor een katholieke school voor voortgezet onderwijs. In 1950 volgden daar nog slechts tien katholieke jongeren een middelbare schoolopleiding, dat zouden er vele honderden worden. Op het moment dat de voorbereidingen voor het gebouw in de Kalverpolder waren begonnen, werd in de Provinciale Staten een motie van zijn partijgenoot [[Clijnk|Evert Clijnk]], aangenomen om de Kalverpolder onbebouwd te laten, waardoor de bouw van het St-Michaëlcollege aanzienlijk werd vertraagd. De katholieke zaak als hoogste prioriteit in de katholieke politiek van de Zaanstreek had afgedaan. De school zelf en haar plaats in een onaangetaste polder symboliseren het einde van dit emancipatieproces. Zie voorts: [[Christen|Christen Democratisch Appel]] . |
| {{tag>CDA KVP KDP RKSP}} | {{tag>CDA KVP KDP RKSP}} |
| D. Reumer | D. Reumer |