Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

--- nauerna [2016/08/20 12:47]
jan ↷ Links aangepast vanwege een verplaatsing
+++ nauerna [2025/02/27 03:47] (huidige)
zaanlander
@@ Regel 1: / Regel 1: @@
 ==== Nauerna ====
-Buurtschap behorende tot de gemeente Zaanstad en voor het grootste deel gelegen in de voormalige gemeente Assendelft. Een klein deel ligt op Westzaanse grond. Nauerna was nooit zelfstandig.
+[{{  :gezicht_op_nauerna.jpg?600|Nauerna gezien vanaf de sluis. Op de achtergrond molen De Pauw. Foto: Jan Lapère}}]Buurtschap behorende tot de gemeente Zaanstad en voor het grootste deel gelegen in de voormalige gemeente Assendelft. Een klein deel ligt op Westzaanse grond. Nauerna was nooit zelfstandig.
-De oorsprong van de naam Nauerna (tot het begin van de 20e eeuw was vooral de spelling Nauwerna gebruikelijk) is niet bekend, maar de veronderstelling ligt voor de hand dat de ligging dichtbij het IJ ('nauw-er-na') de buurt z'n naam gaf. Vroeger werd Nauerna ook 'de Stad' genoemd. Hoewel dat waarschijnlijk spottend werd bedoeld, verwijst de Zaanse familienaam Van der Stad(t) nog naar die bijnaam. Tot in de 20e eeuw was ook de aanduiding 'de Buurt' in gebruik. Minder bekend is dat het gehucht soms ook 'Nazareth' of 'het Nederlandse Nazareth' werd genoemd; wat daarvan de reden was is niet te achterhalen.
+Oorsprong van de naam Nauerna. De volgende schrijfwijzen zijn bekend: 1492 Nouwerna, 1547 Nouwertna, 1604 Nauwertna.\\ Volgens ((K. Samplonius en G. Van Berkel, Nederlandse Plaatsnamen, herkomst en historie, Het Spektrum 2006)) laat de naam zich vergelijken met mnl. nauwerna, een variantvorm van nergen(t)na dwz. 'op geen stukken na' of 'bij lange na niet'. Dit kan bedoeld zijn in de zin van'volstrekt niet in de nabijheid' en dan duiden op de afgelegenheid van de plaats, maar ook uitdrukking geven aan misnoegen van de eigenaar, in welk geval de naam vergeleken kan worden met namen als 'Kostverloren land dat de moeite van het bewerken niet loont'.
- Doordat Nauerna geen zelfstandige gemeente was, kunnen begrenzing en oppervlakte niet precies worden aangegeven. Aan de Assendelftse kant wordt als noordelijke grens de Provincialeweg Buitenhuizen-Westzaan aangehouden en als oostgrens (een deel van) de Zaandammerweg. Deze beklimt via een 'kluft' met een bocht naar het oosten de IJdijk, die hier zelfs Nauerna heet. Deze IJdijk is de zuidgrens. Als westgrens wordt de Nauernasche  Vaart beschouwd, hoewel een aantal woningen aan de overzijde van deze Vaart (op Westzaans gebied) van oudsher tot Nauerna wordt gerekend. Door velen wordt ook de [[nauernasche_polder|Nauernasche  Polder]] (zie hierna), waarin een grote vuilstortplaats, als behorend tot Nauerna gerekend. De buurtschap is echter veel ouder dan de uit de tweede helft van de 19e eeuw daterende polder. Ten behoeve van statistisch onderzoek wordt nu ook een deel van de Assendelver Zuiderpolder (westelijk van de Zaandammerweg, tot aan de eerste sloot, de Hornsloot) onder Nauerna begrepen. De buurtschap lag vroeger direct aan het IJ, door inpoldering daarvan en de aanleg van het Noordzeekanaal werd Zijkanaal D naar de Nauernasche  Sluis aangelegd. Hierdoor ontstond een kleine haven, waarin een jachthaven met vrij veel ligplaatsen kon worden aangelegd. Het kerngebied van Nauerna (zie het kaartje) beslaat ruim 50 hectare.
+Vroeger werd Nauerna ook 'de Stad' genoemd. Hoewel dat waarschijnlijk spottend werd bedoeld, verwijst de Zaanse familienaam Van der Stad(t) nog naar die bijnaam. Tot in de 20e eeuw was ook de aanduiding 'de Buurt' in gebruik. Minder bekend is dat het gehucht soms ook 'Nazareth' of 'het Nederlandse Nazareth' werd genoemd; wat daarvan de reden was is niet te achterhalen.
- Per 1 januari 1989 woonden er 159 personen, waarvan 111 westelijk van de Nauernasche  Vaart. 19 in het 'Westzaanse deel' en 29 in de Nauernasche  Polder. Dat aantal is opvallend stabiel: een krantebericht uit 1927 noemde 150 inwoners. In 1846 vermeldde Van der Aa in zijn aardrijkskundig  woordenboek een getal van 200. De geringe terugloop is een gevolg van een kleiner geworden aantal bewoners per huis. Het aantal woningen bleef namelijk gelijk, ongeveer 50. De buurtschap is verstoken van voorzieningen. De in 1850 gebouwde school is al in
+ Doordat Nauerna geen zelfstandige gemeente was, kunnen begrenzing en oppervlakte niet precies worden aangegeven. Aan de Assendelftse kant wordt als noordelijke grens de Provincialeweg Buitenhuizen-Westzaan aangehouden en als oostgrens een deel van de Zaandammerweg. Deze beklimt via een kluft met een bocht naar het oosten de IJdijk, die hier zelfs Nauerna heet. Deze IJdijk is de zuidgrens. Als westgrens wordt de Nauernasche Vaart beschouwd, hoewel een aantal woningen aan de overzijde van deze Vaart op Westzaans gebied van oudsher tot Nauerna wordt gerekend. Door velen wordt ook de [[nauernasche_polder|Nauernasche  Polder]] (zie hierna), waarin een grote vuilstortplaats, als behorend tot Nauerna gerekend. De buurtschap is echter veel ouder dan de uit de tweede helft van de 19e eeuw daterende polder. Ten behoeve van statistisch onderzoek wordt nu ook een deel van de Assendelver Zuiderpolder, westelijk van de Zaandammerweg, tot aan de eerste sloot, de Hornsloot, onder Nauerna begrepen. De buurtschap lag vroeger direct aan het IJ, door inpoldering daarvan en de aanleg van het Noordzeekanaal werd Zijkanaal D naar de Nauernasche Sluis aangelegd. Hierdoor ontstond een kleine haven, waarin een jachthaven met vrij veel ligplaatsen kon worden aangelegd. Het kerngebied van Nauerna, zie het kaartje, beslaat ruim 50 hectare.
--'22 gesloten. Aangenomen mag worden dat zich aan het begin van de 13e eeuw voor het eerst bewoners langs de IJdijk hebben gevestigd. De eerste huizen stonden iets westelijker dan de huidige 'kern' van Nauerna, namelijk ter hoogte van de Bloksloot en het [[Coppensluis|Coppensluisje]]. Men zal zich - op de grens van zout en zoet (brak) water - aanvankelijk vooral hebben bezig gehouden met visserij. Mogelijk is daarbij enige landbouw bedreven en op den duur zeker veehouderij. In de eerste helft van de 20e eeuw had Nauerna een zekere faam door de uitvoer van kikkerbilletjes naar met name Frankrijk.
-Bij de sluis heeft altijd een herberg gestaan, mogelijk waren er zelfs enkele zulke pleisterplaatsen. Nauerna telde voorts zes industriemolens, te weten drie oliemolens (waarvan er later één tot runmolen is omgebouwd), twee snuifmolens-tabaksstampers en een verfmolen. De laatste molen (oliemolen  [[Pauw2|De Pauw]]) is in 1896 afgebroken.
+ Per 1 januari 1989 woonden er 159 personen, waarvan 111 westelijk van de Nauernasche Vaart. 19 in het 'Westzaanse deel' en 29 in de Nauernasche  Polder. Dat aantal is opvallend stabiel: een krantebericht uit 1927 noemde 150 inwoners. In 1846 vermeldde [[aj_van_der_aa|Abraham Jacob van der Aa]] in zijn aardrijkskundig  woordenboek het getal van 200. De geringe terugloop is een gevolg van een kleiner geworden aantal bewoners per huis. Het aantal woningen bleef namelijk gelijk, ongeveer 50. De buurtschap is verstoken van voorzieningen.
+De in 1850 gebouwde school is al in 1921-'22 gesloten. Aangenomen mag worden dat zich aan het begin van de 13e eeuw voor het eerst bewoners langs de IJdijk hebben gevestigd. De eerste huizen stonden iets westelijker dan de huidige kern van Nauerna, namelijk ter hoogte van de Bloksloot en het [[Coppensluis|Coppensluisje]]. Men zal zich, op de grens van zout en zoet (brak) water, aanvankelijk vooral hebben bezig gehouden met visserij. Mogelijk is daarbij enige landbouw bedreven en op den duur zeker veehouderij. In de eerste helft van de 20e eeuw had Nauerna een zekere faam door de uitvoer van kikkerbilletjes naar met name Frankrijk.
+Bij de sluis heeft altijd een herberg gestaan, mogelijk waren er zelfs enkele zulke pleisterplaatsen. Nauerna telde voorts zes industriemolens, te weten drie oliemolens waarvan er later één tot runmolen is omgebouwd, twee snuifmolens-tabaksstampers en een verfmolen. De laatste betreft oliemolen [[Pauw2|De Pauw]]),in 1896 afgebroken.
 Ger Jan Onrust
- Literatuur: J. de Boer, Tusschen Kil en Twiske, Wormerveer 1946; Het gehucht Nauerna door de eeuwen heen. Dagblad de Zaanlander, 17-9-1927; Nauerna, 't kleinste dorp van de Zaanstreek, idem 26-8-1988; J. Wilderom, ongepubliceerde aantekeningen over Nauerna, Gemeente-archief Zaanstad; J. Goudsblom, De molens aan de westelijke oever van de Nauernasche  Vaart, in De Zaende 1949.
+De Nauernasche Polder, gelegen tussen de woonbebouwing Nauerna en het Noordzeekanaal, wordt sinds de jaren tachtig gebruikt als vuilstort voor verontreinigd afval. De bedoeling was dat de vuilstort in 2006 beëindigd zou worden en een nieuwe bestemming zou krijgen als recreatiepark. In 2006 hadden gemeente Zaanstad, provincie Noord-Holland, Havenbedrijf Amsterdam en eigenaar Afvalzorg buiten medeweten van de bewoners om een convenant gesloten waarin de vuilstort tot in lengte van jaren open kon blijven.
+De bewoners van Nauerna, kwamen hiertegen in opstand. In 2013 werd een overeenkomst gesloten tussen alle betrokken partijen. In de Overeenkomst Nauerna werden excuses aangeboden en werd afgesproken de vuilstort in 2022 te beëindigen. Boven op de vuilstort zou dan een natuur- en recreatiepark wordt aangelegd.
+Park Nauerna zal dan een oppervlakte van 60 hectare hebben. De vuilstort wordt daarmee definitief beëindigd, waarbij Afvalzorg wel een 15 hectare groot terrein naast hun hoofdkantoor zal blijven gebruiken voor recyclingactiviteiten. Naast Park Nauerna wordt door Zaanstad ook Park Hoogtij in de Westzanerpolder aangelegd en zijn de Nauernase Venen als natuurgebied bestemd; na aankoop van de gronden worden deze bij Landschap Noord-Holland in beheer gegeven.
+Drs. P. schreef in 1990 voor de Culturele Raad Nauerna een gedicht:
+Noord-Holland  ligt een eind van Malaga\\
+Alsook van Rio, Bali en Cycladen\\
+U vraagt wat mij tot dit gedram bewoog\\
+En denkt:"Dat is weer een van die nomaden"\\
+Nooit zag ik in een zevental decaden\\
+Aantrekkelijker oord dan Nauerna\\
+Nochtans verwijst u naar Utopia?\\
+Ach, zoek dit niet op lengte-/breedtegraden\\
+Utopia is voor de mytholoog _\\
+Een land dat stervelingen nooit betraden\\
+Reeds merkt u wat ik aan te tonen poog\\
+Neen neen, ik tracht u hier geen poets te braden\\
+Attentie dus ik spreek van Nauerna\\
+Natuurlijk zijn we wars van blablabla
+Accoord; maar een balladen zal niet schaden\\
+Uitbundig klinkt mijn lied. Ik blik omhoog\\
+Reikhalzend de voleinding in het oog\\
+Nog even, en dan zien we (goed geraden)\\
+Al drie coupletten over Nauerna\\
+Erna, dat hoort zo in poëtica\\
+Resteert de samenvatting van 't betoog\\
+Nu, Nauerna is geenszins te versmaden!\\
+Aldus mijn dunk inzake Nauerna\\
+Dit gedicht werd uitgegeven door de Culturele Raad Nauerna in een oplage van 190 exemplaren. 170 daarvan werden gesigneerd door drs. P. en waren bestemd voor leden en donateurs.
+Literatuur:
+  * [[https://www.lastdodo.nl/nl/items/403325-tusschen-kil-en-twiske|Jan de Boer]], Tusschen Kil en Twiske, Wormerveer 1946;
+  * Het gehucht Nauerna door de eeuwen heen, Dagblad de Zaanlander, 17-9-1927;
+  * Nauerna, 't kleinste dorp van de Zaanstreek, idem 26-8-1988;
+  * J. Wilderom, ongepubliceerde aantekeningen over Nauerna, Gemeente-archief Zaanstad;
+  * [[goudsblom|Joop Goudsblom]], De molens aan de westelijke oever van de Nauernasche  Vaart, in De Zaende 1949.
+  *[[https://nl.wikipedia.org/wiki/Nauerna|Nauerna wikipedia]
+  * drs. P, Nauerna, Culturele Raad Nauerna, Pakhuis Archangel Nauerna 42, Assendelft 1990.
+Externe link
+[[http://nauerna.nl/index.php/overeenkomst|Overeenkomst Nauerna]]