Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

--- staking [2024/02/29 07:51]
zaanlander
+++ staking [2024/03/14 05:42] (huidige)
zaanlander
@@ Regel 1: / Regel 1: @@
 ==== Staking ====
-Het tijdelijk neerleggen van het werk als protest of om zekere eisen af te  dwingen, met name op het gebied van lonen of arbeidsvoorwaarden. In de industriële Zaanstreek is meer gestaakt dan in meer landelijke gebieden. De stakingen hadden met name plaats in de Zaanse gemeenten waar de industrie sterk vertegenwoordigd was; in Oostzaan, Wormer, Jisp, Westzaan en Assendelft waren nooit omvangrijke stakingen. De meeste en grootste stakingen hadden in Zaandam en Wormerveer plaats. Niet alle stakingen in de streek waren typisch Zaans. Met name genoemd worden hier: de Spoorwegstaking van 1903, de Februaristaking van 1941, de staking bij Verblifa in Krommenie in 1943 (zie: [[tweede_wereldoorlog]] Wereldoorlog) en de Spoorwegstaking van september 1944 tot mei 1945.
+Het tijdelijk neerleggen van het werk als protest of om zekere eisen af te  dwingen, met name op het gebied van lonen of arbeidsvoorwaarden. In de industriële Zaanstreek is meer gestaakt dan in meer landelijke gebieden. De stakingen hadden met name plaats in de Zaanse gemeenten waar de industrie sterk vertegenwoordigd was; in Oostzaan, Wormer, Jisp, Westzaan en Assendelft waren nooit omvangrijke stakingen. De meeste en grootste stakingen hadden in Zaandam en Wormerveer plaats. Niet alle stakingen in de streek waren typisch Zaans. Met name genoemd worden hier: de Spoorwegstaking van 1903, de Februaristaking van 1941, de staking bij Verblifa in Krommenie in 1943 en de Spoorwegstaking van september 1944 tot mei 1945.
 Een aantal specifiek-Zaanse stakingen trok landelijk de aandacht. De bekendste daarvan zijn de [[Houtwerkersstakingen]] van 1914 en 1929. De eerste arbeidsonderbreking die als 'staking' kan worden benoemd lag in de eerste helft van de 18e eeuw, toen in Wormer arbeidsgeschillen in de beschuitbakkerijen ontstonden. Deze waren mede een oorzaak van de snelle ondergang van de beschuitbakkerij.
@@ Regel 16: / Regel 16: @@
 In 1923 werd opnieuw kort gestaakt bij Pont en in april 1924 ging de hele houtsector weer kortstondig plat. Dit was een defensieve staking uit verzet tegen ontslagen. In april 1923 werd gestaakt om hogere lonen bij cacaofabriek Kamphuys en Oly, en in april 1924 legden werknemers van meelfabriek De Vlijt (Wessanen) in Wormerveer hun werk neer. Door de ondersteuning van de bonden en dankzij geldinzamelingen voor de niet-georganiseerden, stonden de stakers met hun eisen voor loonsverhoging en verbetering van de ziekteregelingen sterk. De looneisen werden ingewilligd. Gesterkt door dat succes gingen later in dat jaar de werknemers van pellerij Mercurius (v.h. Gebr. Laan) te Wormerveer in staking. Ook zij eisten loonsverhoging. Dit arbeidsconflict zou 25 weken lang duren, als ware slijtageslag tussen werkgevers en werknemers. De staking sloeg over naar het personeel van de zeepfabriek De Adelaar. Uiteindelijk gingen de arbeiders in op het 'lokkertje' van de werkgevers: een premie bij hervatting van het werk. Elf 'raddraaiers' werden ontslagen.
-In 1928 werd er gestaakt in Koog. Eerst legden 90 werknemers van machinefabriek [[duyvis_pm|P.M. Duyvis en Co]], het werk neer en later gingen ongeveer 50 arbeiders van de oliefabriek [[duyvis-recter|T. Duyvis Jsz]] tot staking over. De afloop van deze arbeidsconflicten is niet bekend. De roerige jaren '20 werden afgesloten met de houtwerkersstaking van 1929. De jaren '30 waren weer aanzienlijk rustiger; de crisis dwong de vakbeweging tot terughoudendheid. Tot 1940 vonden slechts drie grotere stakingen plaats: bij de blikfabrieken te Krommenie (1934). de N.V. papierfabriek [[dekker1|P. Dekker Jz]] te Wormerveer (1938) en de cacaofabriek De Jong te Wormerveer (1938).
+In 1928 werd er gestaakt in Koog. Eerst legden 90 werknemers van machinefabriek [[duyvis_pm|P.M. Duyvis en Co]], het werk neer en later gingen ongeveer 50 arbeiders van de oliefabriek [[duyvis-recter|T. Duyvis Jsz]] tot staking over. De afloop van deze arbeidsconflicten is niet bekend. De roerige jaren '20 werden afgesloten met de houtwerkersstaking van 1929. De jaren '30 waren weer aanzienlijk rustiger; de crisis dwong de vakbeweging tot terughoudendheid. Tot 1940 vonden slechts drie grotere stakingen plaats: bij de blikfabrieken te Krommenie (1934), de N.V. papierfabriek [[dekker1|P. Dekker Jz]] te Wormerveer (1938) en de cacaofabriek De Jong te Wormerveer (1938).
 De staking bij Dekker werd er één van buigen of barsten. Na bijna zeven maanden moesten de werknemers tenslotte opgeven. De staking bij De Jong was een wilde, dus niet door bonden georganiseerde staking door maar liefst 200 meisjes en vrouwen. Direct na de Tweede Wereldoorlog was er geen ruimte voor en geen wil tot stakingen. De bonden stuurden aan op overleg, als dat al nodig was. Stakingen waren, met de komst van landelijke collectieve arbeidsovereenkomsten over het algemeen ook niet langer strikt lokaal. Ook na de toename van het aantal stakingen in de jaren '70 en '80 wordt Nederland internationaal gezien als een land met weinig arbeidsonrust. Wél trok een aantal bedrijfsbezettingen in de Zaanstreek de aandacht, bijvoorbeeld bij [[honig_merkartikelen|Honig Merkartikelen]] en [[gelder|Van Gelder]].
   * Zie ook: [[Arbeidsverhoudingen]]