==== Gelder, Bruno van ====

Huizen 29 juni 1922 - Zaandijk 24 mei 2014 

[{{ :brunovangelder.png?300|Bruno van Gelder. Foto: tijdschrift Zaans Erfgoed}}]Ir. Ernst Bruno van Gelder was, hoewel buiten de Zaanstreek geboren, een telg uit het Zaanse [[gelder_van_ondernemersgeslacht|fabrikantengeslacht Van Gelder]]. Hij was ook verwant aan andere Zaanse fabrikantenfamilies zoals de families [[laan|Laan]], [[kaars|Kaars Sijpesteijn]], Verkade en Prins. In 1963 kwam hij in dienst als bedrijfsdirecteur bij olieslagerij [[croklaan|Crok & Laan]] in Wormerveer. Dat betekende een wending in zijn loopbaan tot dan toe. 

In 1944 ontsnapte hij na een bombardement uit een Duits werkkamp. Met een medegevangene kwam hij in het bevrijde zuiden van Nederland terecht. Daar maakte hij contact met de Engelse bevrijders. Na de oorlog trad hij in dienst van de Koninklijke Luchtmacht. In Engeland werd hij bij de RAF opgeleid tot Spitfire-piloot. Hij studeerde op kosten van de Koninklijke Luchtmacht in Delft vliegtuigbouw. Aan het begin van de jaren zestig van de twintigste eeuw was hij betrokken bij de aanschaf van de Starfighters. Nederland koos voor deze vliegtuigen samen met België en Duitsland. Toen hij kort daarna afzwaaide en overstapte naar het bedrijfsleven werd hij benoemd tot ridder met de zwaarden in de Orde van Oranje-Nassau. 

Crok & Laan was onderdeel van de Verenigde Textiel en Oliefabrieken (VETO). Deze onderneming van de familie Kaars Sijpesteijn bestond behalve uit de weverij in Krommenie uit de olieslagerijen De Vrede in WestKnollendam en De Engel in Wormerveer. In 1969 werden de oliefabrieken verzelfstandigd tot Croklaan. Een jaar later werd in Wormerveer olieslagerij De Toekomst overgenomen van[[duyvis| Duyvis]], dat toen onderdeel van AKZO was. En weer een jaar later werd Croklaan onderdeel van Unilever. 

Croklaan was een innovatiefbedrijf. In 1961 had men de consumentenmarkt betreden met de margarine Crokvitol, de concurrent van Becel van Unilever. In 1969 bracht het Crox halvarine op de markt. Croklaan vooraan in de strijd tegen hart- en vaatziekten was een van de reclameleuzen. Bruno van Gelder was toen een van de vier directeuren van Croklaan. Deze bedrijfsgeschiedenis is door Bruno na zijn pensionering geschreven.  

Belangstelling voor geschiedenis loopt als een rode draad door zijn leven. Hij was in 1980 een van de oprichters van de [[monumenten|Vereniging tot Behoud van Monumenten van Bedrijf en Techniek Zaanstreek]], een van de voorlopers van de [[zaans_schoon|Vereniging Zaans Erfgoed]]. Hij kon toen zijn netwerk in het bedrijfsleven gebruiken om zaken voor elkaar te krijgen. Hij schreef een aantal artikelen in de Encyclopedie van de Zaanstreek over de olieslagerijen, en verschillende Zaanse families.

In Met stoom no. 8 beschreef hij in een verhaal bij een foto het interieur van een olieslagerij. Hij had ook mooie anekdotes. Zo vertelde hij dat men bij Croklaan de temperatuur op de ketels in graden Réaumur aflas om zo de concurrenten op het verkeerde been te zetten. Toen hij na zijn benoeming tot bedrijfsdirecteur voor het eerst in olieslagerij De Engel kwam, dacht hij dat dit de hel op aarde moest zijn: die hitte en dat lawaai. 

De kleedgelegenheid voor de medewerkers van de fabriek bestond uit een paar spijkers in de wand. Hij was van 1980 tot 1984 lid van het algemeen bestuur van de [[kamer|Zaanse Kamer van Koophandel]]. Bij zijn afscheid kreeg hij de [[ereburgers|erepenning]] van de gemeente Zaanstad wegens zijn grote verdiensten voor het bedrijfs- en maatschappelijk leven.

Marie-Louise Tiesinga-Autsema, 
Guus Tiesinga,
Jur Kingma.  

(in memoriam in blad [[https://www.archief-zaanserfgoed.nl/wp-content/uploads/2017/05/nr50klein.pdf|Zaans Erfgoed]])