==== Jachtbouw ====
De [[scheepsbouw]] aan de Zaan was in de 17e- en in het begin van de 18e eeuw van zeer groot belang. (zie aldaar en [[Economische]] geschiedenis 1.2.2. en 2.5.1.). 

Tientallen werven bouwden schepen voor zowel de handelsvaart als de Marine. Economisch verval was oorzaak dat veel werven in de tweede helft van de 18e eeuw geleidelijk werden gesloten. Tijdens de Franse bezetting verdwenen ze allemaal. Omstreeks die tijd zeilden Zaanse kooplieden gewoonlijk met hun eigen 'jagt' naar de Beurs in Amsterdam, maar het is niet aannemelijk dat deze schepen op Zaanse werven werden gebouwd. Wel werd dit het begin van de pleziervaart in de Zaanstreek. Op mooie dagen gingen de welgestelde families met het zeiljacht tochtjes maken op de Zaan en het IJ. 

Omstreeks 1850 werden de eerste zeilverenigingen in Nederland opgericht: in Amsterdam, Rotterdam, Sneek en in Zaandam (zie: [[Zeilsport]]). Vanaf die tijd ontwikkelde de zeilsport zich hier voorspoedig, alhoewel er van jachtbouw in de Zaanstreek vooralsnog geen sprake was. De jachten, allemaal rond- en platbodems, werden elders - voornamelijk in Friesland - gebouwd. 

De eerste Zaanse werf die rond 1920 jachten ging bouwen, was [[http://www.scheepswerfbrouwer.nl/|Wed. K. Brouwer]] aan de Hogendijk te Zaandam. Het bedrijf, gevestigd in de Achtersluispolder, houdt zich bezig met bouw, reparatie en onderhoud van binnenvaartschepen en dekschuiten. Was de watersport rond 1925 alleen maar weggelegd voor het meer welgestelde deel van de bevolking, allengs kwam hierin verandering door het populair worden van de ook voor de 'gewone' mensen betaalbare [[kanosport]]. Als gevolg hiervan ontstonden vele Zaanse kanowerfjes (zie: [[Kanobouw|Kanobouw]]). 

Terwijl de kanobouw in de Zaanstreek floreerde ontwikkelde kapper Bulthuis uit het Friese Bergum een heel nieuwe methode om boten te bouwen. Hij ontwierp de populaire Bergumermeerklasse, de 'BM'. In plaats van de brede gangen waarvan de huid van de jachten tot die tijd altijd gemaakt werd, gebruikte hij smalle latten, die gemakkelijk in de vorm van de boot gebogen konden worden. Elke handige amateur, en zeker een goede timmerman, kon nu een zeilboot bouwen. Een stimulans voor de watersport en voor de ontwikkeling van de jachtbouw in de Zaanstreek. 

Een aantal kanowerven ging over tot het bouwen van deze BM's en ontwikkelden zich tot echte jachtbouwers die schepen maakten van alle mogelijke formaten naar eigen ontwerp. 

Het bouwmateriaal was hoofdzakelijk hout, maar in het begin van de jaren '50 kwam hierin verandering. De ambachtelijke houten jachtbouw werd verdrongen door de serieproductie van in polyester en staal, waarmee een nieuwe periode aanving. Werven verdwenen, andere kwamen. Behalve zeil- werden ook motorjachten gebouwd. Voor de Zaanstreek werd het een belangrijke tak van industrie, waarvan de omzet destijds op vele tientallen miljoenen guldens kon worden geschat. 

Aparte vermeldingen zijn opgenomen van [[Dehler|Dehler Jachtbouw]], [[stadt1|E.G. van de Stadt & Partners]],[[Haak|Scheepswerf Haak BV]], [[Hippert|Jachtwerf De Hippert]], [[Hoogmoed|T Hoogmoed Jachtbouw]], [[Koopman|De Koopman]], [[Kraaier|Scheepswerf Kraaier]], [[Mulder3|Klaas Mulder]], [[Porsius]] en Zwiebel.

  

{{tag>actualiseren}}