==== Muziek ====

Toonkunst, voortbrengselen der toonkunst. Muziek is de kunstvorm die berust op het ordenen van klanken. Er bestaan verschillende muziekvormen naast elkaar.

Over het muziekleven in het verleden van de Zaanstreek is niet erg veel bekend. Ongetwijfeld zal hier en daar, voornamelijk in de huizen van de gegoede burgerij, met meer of minder succes gemusiceerd zijn. Favoriete instrumenten waren de piano en de viool, instrumenten die voor de armere burgers te duur waren. Zij bespeelden het mondorgel, de accordeon, het schippersklavier, of, in christelijke kringen, het harmonium.

Van een openbaar muziekleven was tot in de tweede helft van de 19e eeuw nauwelijks sprake. Werd er in het openbaar muziek gemaakt dan gebeurde dat meestal door de muziekkorpsen van de stedelijke Schutterijen. In het midden van de 19e eeuw kwam daarin verandering. De amateuristische muziekbeoefening kon zich verheugen in een sterk groeiende populariteit. Voor de harmonie- en fanfare-orkesten was dat te danken aan de verbetering en vereenvoudigde bespeling van koperen blaasinstrumenten door ventielen, aan de uitvinding van nieuwe, geschikte instrumenten zoals de saxofoons, aan maatschappelijke ontwikkelingen waarbij de muziekbeoefening door arbeiders in verenigingsverband werd aangemoedigd en vaak door bedrijven werd gesteund, en tenslotte aan de behoefte aan muzikale opluistering van allerlei openbare gebeurtenissen. 

=== Muziekbeoefening in de Zaanstreek ===

De muziekbeoefening is een onmisbare factor in het leven van de mens. Sinds mensenheugenis heeft men muziek gemaakt. Thuis, bij het werk, in verenigingsverband, in de kerken en aan de hoven. De Nederlandse componist Willem Pijper (1894-1917) heeft het muziekleven eens vergeleken met een ijsberg. Slechts een tiende deel steekt boven water uit, de rest bevindt zich onder de waterspiegel. Dit overgrote deel, waardoor het zichtbare stuk tevens wordt gedragen, vergeleek hij met de muziekbeoefening die niet tot de openbaarheid doordringt.

Het musiceren binnenshuis door de liefhebbers, de amateurs. Hoewel het woord 'amateurs' soms denigrerend wordt verstaan, kan het niveau van de amateuristische muziekbeoefening zeer hoog zijn. Zo zijn er amateurs die zelfs over een vakdiploma beschikken. Voor het amateurschap is bepalend, dat de muziek niet als broodwinning wordt gebruikt. Ook in de Zaanstreek werd in de huisgezinnen muziek gemaakt, al is daarover niet veel bekend.

De amateurs ontvingen hun opleiding van gevorderde amateurs of van professionele musici. De belangrijkste instrumenten waarop werd lesgegeven waren de viool, de piano en het harmonium, instrumenten die zich vooral leenden voor individuele muziekbeoefening. Soms zochten enthousiaste amateurs elkaar op en vormden zo kamermuziekgezelschappen, die echter zelden een officiële status kregen. Het met elkaar musiceren was het hoogste doel. 

In de Zaanwiki worden 
   * [[jazz|Jazzmuziek]],
   * [[popmuziek|Popmuziek]],
   * [[koormuziek|Koormuziek]], 
   * [[Muziekkorpsen|Muziekkorpsen]] 
   * [[professionele_muziekbeoefening]] 
   * [[muziekonderwijs]] 
   * [[prive-muziekonderwijs]] 
   * [[muziekscholen]] 
   * [[Volksmuziekschool]] 
   * [[opera|Opera en Operette]] 
  
in aparte artikelen behandeld.