==== Streekplan ====
Een door Provinciale Staten vastgesteld plan op het gebied van de ruimtelijke ordening, waarin de beoogde ontwikkelingen voor een deel van de provincie zijn vastgelegd. De Zaanstreek viel voor het eerst in 1953 onder een streekplan; het jongste streekplan voor het Amsterdam-Noordzeekanaalgebied, waar de Zaanstreek voor het grootste deel onder valt, dateert van 1987. Sinds het tot stand komen van de woningwet (1901) is het takenpakket van de overheid op het gebied van de ruimtelijke ordening steeds verder uitgebreid. 

Het eerste streekplan in Nederland werd in 1931 vastgesteld. In het Streekplan voor de Zaanstreek van 1953 werd aangegeven waar nieuwe industrieterreinen konden komen. Geconstateerd werd dat de Zaanstreek wat betreft de ontsluiting van dergelijke gebieden ver achter lag. Aangegeven werd het bouwrijp maken van terreinen bij Wormerveer/Krommenie langs de Nauernase Vaart en van de Achtersluispolder. 

Aangegeven verbetering van het wegennet, het doortrekken van de Vincent van Goghweg door Westzaan richting Nauerna: ontsluiting van het Westzijderveld door een weg westelijk van de spoorlijn, aansluitend op een autotunnel werd niet gerealiseerd. Terwijl op de aanbevolen auto- en treintunnel onder het Noordzeekanaal nog lang moest worden gewacht. Woonbebouwing van Poelenburg en Peldersveld werden al in dit streekplan aangegeven. 

In het herziene streekplan voor de Zaanstreek van 1966 werd het Guisveld aangegeven als bouwlocatie alsmede Westerwatering, Westerspoor, Plaszoom. Plan Kalf en Noorderen Zuiderham. Bebouwing van het Oostzijderveld tussen Zaandam en Oostzaan, noordelijk van de Kerkstraat werd slechts ten dele uitgevoerd. In het oorspronkelijke streekplan werd ook bebouwing van de Kalverpolder aangegeven. Een amendement van KVP-Statenlid [[Clijnk|Evert Clijnk]] werd aangenomen met 28 stemmen voor, 27 tegen en verhinderde dit. Het streekplan voor het Noordzeekanaalgebied van 1968 riep grote weerstand op in de Zaanstreek. Op beide oevers van het Noordzeekanaal tussen Amsterdam, Zaandam en Buitenhuizen moesten volgens dit plan chemische en petrochemische industrieen komen; hiervoor moesten ook insteekhavens worden gegraven. 

De woonbebouwing van het Zuideinde, een deel van de J.J. Allanstraat en de Overtoom te Westzaan, Nauerna en de Zuid van Assendelft zou voor deze plannen moeten wijken. ln het verlengde van de Vincent van Goghweg moest een snelweg richting Beverwijk komen. Het streekplan leidde tot felle protesten in de Zaanstreek, geleid door de burgemeesters van Koog en Westzaan. resp. [[Zinderen|Rindert van Zinderen-Bakker]] en [[Reeling|Piet Reeling Brouwer]]. ln het Streekplan voor het Amsterdam-Noordzeekanaalgebied, exclusief Wormer, Jisp en Oostzaan, van 1979 werd het Guisveld niet langer als grote bouwlocatie beschouwd.

Rooswijk zou moeten worden afgerond met maximaal 1000 woningen. In het Houtveld moest een nieuw centrum verrijzen, terwijl de Zaandammerpolder geheel voor bedrijfsvestiging werd bestemd. De Delftbuurt, het Noorderveld tussen Wormerveer en Westknollendam en Plan Willis werden als bouwlocaties genoemd. 

In 1987 kwam een nieuw streekplan Amsterdam-Noordzeekanaalgebied gereed. Nu werd afronding van Rooswijk met 1300 woningen wenselijk geacht. terwijl Houtveld en Westerwatering 3350 woningen moesten opleveren. Het landelijke gebied werd zoveel mogelijk gespaard. Bouw van een brug over de Voorzaan werd wenselijk geacht.