==== Volksgeneeskunde ====
De huidige gezondheidszorg berust op diagnostiek en behandeling door daartoe wetenschappelijk opgeleide artsen en specialisten. Voor ons huidige stelsel van geneeskundige voorzieningen kon worden ontwikkeld (zie hiervoor het artikel [[Gezondheidszorg]]), waren geneesmiddelen en behandelingswijzen in zwang die ten dele op volksgeloof berustten en voor een niet gering deel op overgeleverde ervaring. Ziekten en aandoeningen werden pas in laatste instantie door een heelmeester of chirurgijn behandeld, daarvóór trachtte men de kwaal te bestrijden met tot de volksgeneeskunde behorende middelen. 

Hiermee is een situatie aangegeven die niet alleen voor de Zaanstreek gold. Toch mag worden aangenomen dat de toepassing van geneesmiddelen in zekere mate regionaal bepaald was. De arts [[bakker_cornelis|Cornelis Bakker]] (Koog 1863 - Utrecht 1933) heeft veel onderzoek gedaan naar de vroegere gebruiken in de gezondheidszorg in onze regio. Hij publiceerde hierover allerlei artikelen, die hij samenvatte in het boek Volksgeneeskunde in Waterland (Amsterdam 1928).

Ook in de jeugdherinneringen van [[mulder_neeltje|Neeltje Mulder]] 'Uit den goeden ouden tijd', Koog 1926, is tamelijk uitgebreid ingegaan op vroegere gebruiken bij ziektebestrijding. In 'De Zaanstreek' (Leiden 1948) heeft ook [[vis_mr_dirk|mr. Dirk Vis]] de volksgeneeskunde in de Zaanstreek in een apart hoofdstuk behandeld. 

Hoe verleidelijk het ook is om hier voorbeelden van vroegere ziektebehandeling te geven, Neeltje Mulder vertelde onder meer dat men bij een zwakke borst wel een hond in bed nam, in de verwachting dat het dier de kwaal zou overnemen, wordt hier volstaan met een verwijzing naar deze literatuur en de opmerking dat de inmiddels nagenoeg verdwenen volksgeneeskunde enerzijds haar oorsprong vond in toverij, magie of religie en anderzijds op overgeleverde ervaring berustte. 

Zie ook: [[gezondheidszorg:gezondheidszorg_voor_1800#geneeskundige_zorg|Gezondheidszorg 1.5.1.]]