==== Westzijde 114 ====

Westzijde 114, voormalig woonhuis naar ontwerp van H.G. Jansen, onderduikadres en later bankgebouw in Zaandam, in 1899 gebouwd naar wens van houthandelaar Pieter Pauw die het huis in 1908 verliet en koos voor Wageningen inzake herstel van zijn gezondheid. Tot 1914 verschafte het woonhuis onderdak aan burgemeester van Zaandam, [[elias|Jhr. mr. dr. Carl Adolph Elias]] en zijn gezin. In 1917 werd het pand verkocht aan de Twentsche Bank. Bankdirecteur G. Prast nam in 1941 zijn intrek in het beeldbepalende pand aan de Westzijde. 

Op verzoek van de Zaanse bankier en verzetsman [[hall|Walraven van Hall]] werd onder andere het [[https://www.joodsmonumentzaanstreek.nl/snoek-isaac-jacques-2/|gezin Snoek]], bestaande uit Isaac Snoek, Sophia Snoek-Deen en hun kinderen Hendrika en Jacob Maurits in het acht kamers tellende woonhuis ondergebracht, waarmee het pand in de Tweede Wereldoorlog een belangrijk onderduikadres vormde.

Lang bekommerde vrijwel niemand zich over het statige pand dat ooit door de ABN-AMRO aan het lot werd overgelaten. In 2018 staat het al jaren leegstaande pand plots in de belangstelling als projectontwikkelaar KPO de slopershamer op het gebouw wil loslaten. Restauratie is naar de mening van woordvoerder C. van der Meer geen optie vanwege de bar slechte staat waarin muren, vloeren en fundering zich bevinden. Op het pand rust geen monumentale status, maar de politiek piekert er niet over om een sloopvergunning af te geven. ,,De tijd dat we zomaar gebouwen slopen is voorbij.'' laat Rosa-fractievoorzitter Ruud Pauw weten in Dagblad Zaanstreek van 18 mei 2018.

Achter het huis Westzijde 114 stond een uit circa 1750 stammende theekoepel, eerder behorend bij het 18e eeuws woonhuis dat gesloopt werd om ruimte te maken voor genoemd pand. De koepel verhuisde op 13 december 1967 naar de Zaanse Schans in verband met uitbreidingsplannen van de Twentse Bank. De 13 ton wegende theekoepel in rococostijl werd na grondige restauratie ingericht als informatiepunt van de VVV en verkoop van souvenirs aan de Kalverringdijk 1. In 1983 kreeg de koepel de bestemming van tinnegieterij toebehorend aan familiebedrijf Blaauboer.

{{tag>tweede_wereldoorlog}}