==== Zaanse Betonmortel Centrale bv (ZBC)==== In 1958 in Zaandam opgericht bedrijf, door Van Klaveren Bouwmaterialen nv en Stelling Bouwmaterialen nv. beide uit Wormerveer, alsmede de NBM uit Zaandam. Deze drie bedrijven zijn inmiddels samengesmolten onder de naam [[stoel2|Stoel Van Klaveren Bouwstoffen bv]]. Vóór die oprichting leverden deze beide bedrijven afzonderlijk zand, grint en cement aan alle bouwbedrijven, die op het bouwwerk zelf met een stationaire betonmolen het product betonmortel maakten. Een studie leerde in 1957, dat een betonmortelcentrale slechts exploitabel zou zijn als er slechts één in Noord-Holland boven het [[Noordzeekanaal]] zou komen en dan centraal gelegen, bijvoorbeeld in Alkmaar. Daar is dan ook de eerste centrale gebouwd en een half jaar later al de tweede in Zaandam: de ZBC. De ZBC leverde de eerste kubieke meter betonmortel op 19 februari 1959 en wel voor het te bouwen woonhuis van de aannemer [[wit3|Maarten de Wit]] aan de Prinsenhofstraat in Westzaan. De omzet heeft zich in volume ontwikkeld van 10.000 kubieke meter in het eerste jaar tot een productie van 67.000 kubieke meter in het topjaar 1970. Toen werden de Eraflats en het viaduct in Koog gebouwd. Eind jaren tachtig werd er ongeveer 45.000 kubieke meter per jaar geproduceerd. In geld uitgedrukt betekent dat een omzet van circa zes miljoen gulden per jaar. De juridische vorm was aanvankelijk nv, maar werd in 1972 bv. De financiering geschiedt voornamelijk met eigen vermogen en een gering krediet van de Nederlandse Middenstandsbank voor topomzetten vlak voor de bouwvakvakantie. In 1969 werd een nieuwe betonmortelcentra1e gebouwd alsmede een nieuwe kraan in gebruik genomen. Deze hadden in 1986 circa 1 miljoen kubieke meter betonmortel verwerkt. De markt van ZBC ligt uitsluitend bij de beroepsmatige verwerker, de bouwers in de Zaanstreek. Er worden geen leveranties verricht aan particulieren en evenmin aan aannemers buiten de Zaanstreek. De directie wordt gevoerd door bouwmaterialenhandel Stoel Van Klaveren Bouwstoffen bv, die haar oorsprong vindt in Alkmaar (1850) en Zaandam (1920). Bij de Zaanse Betonmortel Centrale waren in 1991 15 personen in dienst. {{tag>economie}}