Buurtschap in de gemeente Zaanstad, direct aan het IJplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigIJ, het

Thans een breed water binnen de stad Amsterdam, met daarmee verbonden een aantal deels gegraven havens, aan de oostkant begrensd door een afdamming met de Oranjesluizen ter hoogte van Schellingwoude, aan de westkant overgaande in het Noordzeekanaal.

Het IJ stond vóór de afdamming tussen 1865 en 1872 in open verbinding met de Zuiderzee en strekte zich uit van Durgerdam tot aan de duinen. Bij Beverwijk was het nog door een strook van slechts 8 km van de Noordzee gescheiden; men sprak te… en later het Noordzeekanaalplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigNoordzeekanaal

Kanaal dat Amsterdam sinds 1876 met de Noordzee verbindt. Daartoe werd de duinenkust doorgraven bij Velsen en het vervolgens ontstane IJmuiden. Een sluizencomplex en twee zich ruim 1500 meter in zee uitstrekkende pieren werden tevens aangelegd. Het kanaal, grotendeels met de hand gegraven waar 'Holland op z'n smalst' is, vormt een ruim 26,5 km lange verbinding tussen Noordzee en IJsselmeer en is van grote betekenis, niet alleen voor Amsterdam als havenstad, maar ook voor de Zaans… Buitenhuizen, gelegen aan de zuidkant van Assendelft, in Polder Buitenhuizen. De poldernaam komt van een stuk land, een landtongpolder, gelegen buiten de dijk in het IJ. Vermoedelijk is de plaats ouder is dan de polder, een duiding voor de huizen, net buiten de dijk gelegen.

De buurtschap groeide vanuit het Zuideinde tegenover Buitenhuizerbraak, een oude waterplas van een dijkdoorbraak, later De Braak genoemd. De buurtschap leek tot een lintdorp uit te groeien doch door de aanleg van het Noordzeekanaal in de 19e eeuw is het nooit zover gekomen. Een deel van de buurtschap verdween er door.

Recreatiegebied Spaarnwoude, deel uit makend van de gemeente Velsen, omvat het zuidelijke deel van de polder. Het kleinere noordelijke deel bleef over als buurtschap onder de naam Zuideinde. Het aantal huizen nam in de loop van de 20e eeuw toe. Het oorspronkelijke zuideinde van Assendelft wordt gevormd door de buurtschap Zuideinde waarin Buitenhuizen overloopt. Met Buitenhuizen wordt niet alleen de bewoning aan de Dorpsstraat bedoeld maar ook een deel van het gebied langs de Zeedijk, Kanaalweg en de provinciale weg N247. Tussen Nauerna en Buitenhuizen in is het veer pont Buitenhuizen te vinden, varend tussen Buitenhuizen en de ten oosten van Polder Buitenhuizen gelegen Houtrakpolder.