Molenbranden

Molens, van hout gebouwd en veelal met riet gedekt, zijn door de eeuwen heen brandgevoelige objecten geweest.

Pieter Boorsmaplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigBoorsma, Pieter

Koog aan de Zaan, 10 oktober 1871 - 19 september 1951 Het Pink Pieter Boorsma stamde uit een arbeidersgezin, was sociaal zeer bewogen en gold politiek gezien als anarchist. Als jongeman was hij bevriend met F. Domela Nieuwenhuis. De overlevering wil dat zij tijdens een staking bij het oliebedrijf Het Hart en De Zwaan ’s nachts getweeën in een lantaarnpaal vóór het huis van de directeur van het bedrijf klommen en leuzen riepen. Zijn opvattingen vertolkte hij later in een aantal …
, die aan de hand van ongeveer dertig geschreven bronnen een lijst samenstelde van alle Zaanse molenbranden, noemt in '1000 Zaanse molens' de namen van niet minder dan 400 molens die door brand getroffen zijn. Te beginnen met de korenmolen van Westzaandam (1572) en als laatste vermelding De Koperslagerplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigKoperslager, De

Oliemolen in Zaandijk, ook De Kopermolen of De Koper genoemd.

De windbrief werd gegeven in september 1643, maar de molen komt al voor op een kaart uit 1635. In mei 1724 werd hij door brand verwoest, waarna herbouw volgde. De molen stond aan weg en Zaan. nabij de grens met Wormerveer. Hij bleef tot mei 1964 in bedrijf en werd goed onderhouden. In juli 1964 werd hij door brand verwoest.
in Zaandijk (1964).

Overigens leidden niet al deze branden tot verwoesting van de molen. Meermalen treft men alleen de vermelding 'begin van brand' aan. Niettemin schrijft Boorsma tenslotte: 'Van de in dit boek behandelde molens zijn er 241 totaal verbrand, 20 daarvan zelfs tweemaal en twee driemaal'.

Een molenbrand kon zeer spectaculair zijn. Het is ook dikwijls voorgekomen dat niet alleen het molenlijf vlam vatte, maar ook de wieken. Door het onklaar raken van de vang gingen de wieken dan draaien, waarna de molen in een zee van vlammen kon instorten. De fameuze brand in De Grootvorst (1928) leeft om die reden nog steeds in de herinnering van Zaankanters voort.