Brug over de Voorzaan te Zaandam, voor verkeer opengesteld in december 1990. In 1984 nam de gemeenteraad van Zaanstad het principebesluit tot de bouw van de Voorzaanbrug. Voordelen van deze brug waren onder meer een veel snellere aansluiting van Zaandam-West (inclusief de nieuwe bedrijventerreinen ten westen van de spoorlijn) op de Coentunnelweg en een verkeersontlasting van het Zaandamse Centrum.

Saskia Noorman-den Uyl (dochter van Joop den Uyl) onthulde het beeld. Naast haar Wolkers en May-Weggen. Burgemeester Ouwerkerk staat rechts op de foto.
Foto Archief Zaanstad

In mei 1987 trok de raad er een krediet van f 59,5 miljoen gulden voor uit. Rijk en provincie zegden een subsidie van f 42.5 miljoen gulden toe. In februari 1988 werd een officieel begin gemaakt met de bouw van de brug; kort daarvoor was besloten de brug te vernoemen naar de overleden PvdA-voorman dr. J.M. den Uyl. In november 1988 gingen de bedrijven Ballast Nedam, Aannemingsbedrijf NBM en Genius Klinkenberg een vennootschap onder firma met als naam Bruko aan. Met name doordat gunning van het werk aan deze bouwcombinatie de Zaanse werkgelegenheid diende, werd Bruko de opdracht verleend.

De Den Uylbrug is 200 meter lang en 17 meter breed. Vijf pijlers zijn in de Voorzaan geplaatst; de vaste overspanningen bedragen 28 meter en de beweegbare klep is 17 meter, de doorvaarthoogte is 7.10 meter. Beeldend kunstenaar Jan Wolkers ontwierp een beeld voor op de brug, die officieel is geopend door Saskia Noorman-den Uyl, dochter van staatsman Den Uyl.

De brug werd uitgevoerd als basculebrug, in eerste instantie met twee keer één rijstrook en een fietspad, en een doorvaartopening met een breedte van 17 meter. In verband met de aanvoerroute door zeeschepen naar houtbedrijf William Pont op het Eiland werd aanvankelijk uitgegaan van een beweegbare klep in de brug van 32 meter lengte. Zaanstad en William Pont kwamen later overeen dat het houtbedrijf van het Eiland verplaatst zou worden naar Zuiderhout. Hierdoor kon worden volstaan met een klep van 17 meter lengte. Na enkele jaren bleek de brug te smal voor het snel toenemende verkeer. De brug werd in 2012 verbreed door het fietspad naar een naastgelegen nieuwe brug te verplaatsen, en het dek voor het autoverkeer naar twee keer twee rijstroken uit te breiden.

Op 6 februari 2015 verongelukte op de J.M den Uylbrug de 57-jarige fietser Marijke Fontijn. Zij fietste de brug op en heeft vermoedelijk de alarmsignalen niet gehoord en gezien, zo schrijft het OM. Toen ze de slagboom bij het eind van de brug omlaag zag gaan, is ze afgestapt om te wachten. Mogelijk dacht zij dat ze bij de slagboom aan het begin van de brug stond. Zij bevond zich echter op het bewegende deel van de brug. Op het moment dat deze werd geopend en greep zij zich vast aan de reling. Toen de brug vrijwel volledig geopend was viel ze ruim 15 meter naar beneden en overleed ter plekke. De brugwachter, die de brug op afstand bedient en de verantwoordelijkheid heeft om te controleren of de brug leeg is, had haar niet opgemerkt.

De Onderzoeksraad voor Veiligheid bracht op 28 januari 2016 een 63 pagina's tellend onderzoek uit. De Onderzoeksraad kwam onder meer tot de conclusie dat de gemeente Zaandam “onvoldoende oog” had voor de veiligheid bij de op afstand bediende fietsbrug. Volgens de raad was de techniek voor het bedienen van de brug wel op orde, maar was er niet genoeg aandacht voor “de menselijke component”.

De rechtbank oordeelde dat de brugwachter schuldig is aan de dood van de vrouw omdat hij de brug niet of onvoldoende heeft gecontroleerd voordat hij de brug opende. De brugwachter liet weten dat hij de vrouw nooit heeft gezien, omdat het die dag erg druk was. Omdat het systeem net vervangen was, kon de brugwachter moeilijker overzicht bewaren, zo meende hij. De brugwachter klaagde bijna elke dag over onduidelijke beelden. De baas vond hem zeiken. “Hij kwam geen koffie meer drinken, hij werd gek van me.” Conform de eis van het Openbaar ministerie werd de brugwachter veroordeeld tot 120 uur werkstraf.

De Onderzoeksraad voor Veiligheid lag vier aanbevelingen voor op basis van het onderzoek.

10 mei 2016 reageerde de minister van infrastructuur en milieu, mw. drs. M.H. Schultz van Haegen.

16 juni 2016 volgde een reactie van de gemeente Zaanstad.

Het incident met dodelijke afloop vormt in december 2016 de aanleiding één of meerdere noodknoppen op proef ter hoogte van de brug te plaatsen waarmee omstanders de brugwachter kunnen waarschuwen zodra zich een situatie voor doet die levensbedreigend is. De brugwachter kan vervolgens via de camerabeelden besluiten in hoeverre er moet worden ingegrepen. Het is niet mogelijk verbaal contact te hebben met de brugwachter. Uit onderzoek van de gemeente Zaanstad blijken zich wekelijks 1380 incidenten voor te doen bij de bruggen in Zaanstad. Een groot gedeelte van de overtredende weggebruikers heeft geen boodschap aan de rode waarschuwingslichten en de dalende slagbomen die noodzakelijk zijn om de brug te openen.