Voetbalvereniging Zaanlandia werd opgericht op 1 april 1912 als voetbalvereniging op het Blauwe Zand, gevolgd door een veld in de buurt van de Veeringstraat en sinds 1953 op het Sportpark Oostzijderveld.

In Westzaandam werd in 1912 in de Parkstraatbuurt SVK, de voorloper van Zaanlandia, opgericht. Achttien jongens uit het arbeidersmilieu konden op een grindveldje gaan spelen. Sommigen moesten daarvoor hun lidmaatschap van de duivenvereniging opzeggen, omdat ze uit financieel oogpunt niet van twee verenigingen lid konden zijn. Na een fusie met Door Volhouden Overwinnen (DVO) ontstond een grotere club en moest men naar een ander veld uitzien.

Het bij deze jongens favoriete terrein op het Blauwe Zand werd echter aan HBS-scholieren toegekend. Later kon men daar toch terecht door de opheffing van Tot Ons Genoegen (TOG), waardoor een veld beschikbaar kwam. Door deelname aan de competitie van de NHVB werd de naam noodgedwongen veranderd in Zaanlandia.

Als clubgebouw en kleedruimte fungeerde de lunchroom van Tromp aan het Rustenburg. Dat betekende echter wel dat men 1,5 kilometer van clubhuis naar het veld diende af te leggen. Door de goede resultaten promoveerde Zaanlandia naar de NVB. In deze bond werden hogere eisen aan het veld gesteld en men verhuisde van Zaandam-West naar Oost, waar de club een veld bij de Kopermolenstraat kreeg.

Zaanlandia kwam de jaren dertig redelijk door dankzij de in 1929 opgerichte jeugdafdeling.

Voetbalvereniging Zaanlandia gaf zaterdagavond 2 april 1938 een feestavond in Thalia ter gelegenheid van het 36-jarig bestaan. Opgevoerd werd de revue 'Maak er een geintje van', met bal na. Twee maanden later trok het bestuur de Amsterdammer Vaals aan als trainer. Vaals was gedurende vijf jaar verzorger van het Nederlands elftal en hulp van Bob Glendenning. Hij speelde twaalf jaar bij Hercules Utrecht en bezat het diploma-A van de KNVB.

Op de beide laatste zondagen in augustus en de eerste zondag in september 1938 hield Zaanlandia een toernooi op haar terrein aan de Veeringstraat. Een vijftiental clubs werd uitgenodigd die aanspraak konden maken op fraaie prijzen. Het terrein dat in het afgelopen seizoen veel te wensen overliet, was herschapen in een prachtig geëgaliseerd veld. Werk, dat onder controle van de bekende terreindeskundige, Van der Zwaart uit Haarlem, belangeloos door werkloze leden van Zaanlandia werd verricht, terwijl in de avonduren ook werkende leden meehielpen. Het van circa 7000 vierkante meter is afgehaald lag prachtig vlak.

Op zaterdagavond 25 maart 1939 schotelde de amusements-afdeling van Zaanlandia voor een uitverkocht Café-Restaurant Thalia een geslaagde opvoering van de non-stop-revue 't Gaat om de reclame' voor. Regisseur J. Beunder, de balletmeester G. W. Mell en de leider van het revue-orkest, W. Molenaar, legden met hun werk bijzonder veel eer in, getuige het hartelijk en langdurig applaus.

Het organisatietalent van de Zaandamse voetbalvereniging Zaanlandia werd begin april 1978 zwaarder op de proef gesteld dan ooit. In het paasweekeinde vond deel één van de internationale uitwisseling met een Westduitse club plaats, voor de maand april stond de schoolvoetbalcompetitie Zaanstreek op het programma, op Hemelvaartsdag het eigen jeugdtoernooi met bijna 50 deelnemende teams, met de Pinksterdagen volgde de trip naar West Duitsland als deel twee van de uitwisselingsactie, en op 4 augustus, aan de vooravond van een nieuw seizoen, éénzesde deel van het Europese jeugdtoernooi, georganiseerd door Parool Sport, in samenwerking met de stichting Euro Sportring. Lees verder in Het Parool van 31 maart 1978.

In navolging van betaald voetbalclubs vertrok half februari 1979 een vliegtuig vol amateurs van Zaanlandia, ZCFCplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigZCFC

Zaandamse Christelijke Football club, opgericht in 1931.

In het voorjaar van 1930 namen drie mannen het initiatief een voetbalclub op te richten. Reyer Koster kocht een bal, Gerrit Pos en Ber Vissers trommelden een aantal personen op om tussen de fabrieken van Bruynzeel en Norit een balletje te gaan trappen. De opkomst was aanzienlijk ondanks het dubbeltje dat iedere deelnemer moest betalen om Reyer's gemaakte kosten te dekken. Dat dubbeltje was echter geen garantie voor een probleemloze … en VVZplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigVVZ

R.K. Voetbalvereeniging VVZ Zaandam. Opgericht in 1916, officieel onder de naam Hercules Z. Vijf jaar later veranderde de naam in 'Zaandam' waarna in 1925 werd gekozen voor de clubnaam VVZ de afkorting van Voetbal Vereeniging Zaandam, voluit R.K. Voetbalvereeniging Zaandam. De vereniging stelde zich ten doel richting Barcelona om aldaar een trainingskamp te beleggen. De drie Zaanse clubs vonden hun hotel en trainingsaccommodatie in het naburige Calella. In dit vakantieoord werd getraind en een toernooi verspeeld waaraan ook twee Spaanse amateurclubs deelnamen. De opzienbarende trip was mogelijk gemaakt door sponsors en een eigen bijdrage van de spelers, begeleiders en trainers, a ƒ 200,-.