Verschillen
Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.
Beide kanten vorige revisie Vorige revisie Volgende revisie | Vorige revisie | ||
koog [2017/06/21 02:46] 146.148.67.171 ↷ Links aangepast vanwege een verplaatsing |
koog [2020/09/10 01:10] (huidige) 66.249.64.236 ↷ Links aangepast vanwege een verplaatsing |
||
---|---|---|---|
Regel 1: | Regel 1: | ||
==== Koog (aan de Zaan) ==== | ==== Koog (aan de Zaan) ==== | ||
- | Voormalige zelfstandige gemeente ten westen van de [[zaan|Zaan]], | + | Voormalige zelfstandige gemeente ten westen van de [[zaan|Zaan]], |
Koog wordt tot in onze tijd dikwijls in één adem genoemd met de noordelijke buurgemeente Zaandijk. Deze band dateert al van het ontstaan; het dorp werd gesticht vanuit het oudere Zaandijk. Nadien waren in de 16e, 17e en 18e eeuw kortere of langere tijd school, kerk, kerkhof, [[wees|armen- en weeszorg]] gemeenschappelijk. Moeilijkheden over de afrekening daarvan zorgden uiteindelijk in 1721 voor een scheiding; nadien richtten beide dorpen zich alleen op de verzorging van de eigen inwoners. Maar een band tussen de dorpen bleef bestaan. De perioden van economische bloei en verval van Koog en Zaandijk liepen gelijk, de Vermaning te Koog werd bijvoorbeeld ook door de [[doopsgezinden|Doopsgezinden]] van Zaandijk bezocht, beide dorpen liepen als het ware naadloos in elkaar over. In de 19e eeuw werd de band verstevigd: de gemeenten kregen een gezamenlijk spoorwegstation en één postkantoor. Het verenigingsleven uit beide gemeenten overlapte elkaar en kwam tenslotte samen in [[hollands|Hollands Vlag]], terwijl na de [[samenvoeging|samenvoeging]] tot Zaanstad, Koog en Zaandijk in hetzelfde wijkraadsgebied kwamen. | Koog wordt tot in onze tijd dikwijls in één adem genoemd met de noordelijke buurgemeente Zaandijk. Deze band dateert al van het ontstaan; het dorp werd gesticht vanuit het oudere Zaandijk. Nadien waren in de 16e, 17e en 18e eeuw kortere of langere tijd school, kerk, kerkhof, [[wees|armen- en weeszorg]] gemeenschappelijk. Moeilijkheden over de afrekening daarvan zorgden uiteindelijk in 1721 voor een scheiding; nadien richtten beide dorpen zich alleen op de verzorging van de eigen inwoners. Maar een band tussen de dorpen bleef bestaan. De perioden van economische bloei en verval van Koog en Zaandijk liepen gelijk, de Vermaning te Koog werd bijvoorbeeld ook door de [[doopsgezinden|Doopsgezinden]] van Zaandijk bezocht, beide dorpen liepen als het ware naadloos in elkaar over. In de 19e eeuw werd de band verstevigd: de gemeenten kregen een gezamenlijk spoorwegstation en één postkantoor. Het verenigingsleven uit beide gemeenten overlapte elkaar en kwam tenslotte samen in [[hollands|Hollands Vlag]], terwijl na de [[samenvoeging|samenvoeging]] tot Zaanstad, Koog en Zaandijk in hetzelfde wijkraadsgebied kwamen. | ||
Regel 71: | Regel 71: | ||
=== Bevolking naar politieke gezindheid === | === Bevolking naar politieke gezindheid === | ||
- | Koog was een van de gemeenten die de Zaanstreek de naam gaven ' | + | Koog was een van de gemeenten die de Zaanstreek de naam gaven ' |
De tabel op deze pagina geeft een overzicht van de verdeling van raadszetels van 1913 tot en met 1970. Daarbij moet worden opgemerkt dat de raad voor de oorlog elf zetels telde en vanaf 1946 dertien zetels. | De tabel op deze pagina geeft een overzicht van de verdeling van raadszetels van 1913 tot en met 1970. Daarbij moet worden opgemerkt dat de raad voor de oorlog elf zetels telde en vanaf 1946 dertien zetels. | ||
Regel 81: | Regel 81: | ||
=== Burgemeesters === | === Burgemeesters === | ||
- | Koog telde tussen 1811 en 1974 vijftien burgemeesters. De eerste was [[smit2|Evert Smit]]. Deze koopman, olieslager, scheepsreder en eigenaar van een plantage te Suriname was in 1804 lid van het gemeentebestuur geworden en vanaf 1 augustus 1811 maire. In 1817 werd deze titel veranderd in schout en in 1825 in burgemeester. Hij bleef burgemeester en secretaris tot zijn dood in 1843. Zijn opvolger werd peller Simon Dekker Pz. die al vanaf 1819 in de raad zat. In 1858 bedankte hij voor het ambt, waarna drie telgen uit het geslacht [[Duyvis]] hem opvolgden: Jan Spekham Duyvis (1859-1862) en diens zonen Jacob Duyvis (1862-1866) en mr. Jan Spekham Duyvis (1866-1874). | + | Koog telde tussen 1811 en 1974 vijftien burgemeesters. De eerste was: |
- | + | * [[smit_evert|Evert Smit]]. Deze koopman, olieslager, scheepsreder en eigenaar van een plantage te Suriname was in 1804 lid van het gemeentebestuur geworden en vanaf 1 augustus 1811 maire. In 1817 werd deze titel veranderd in schout en in 1825 in burgemeester. Hij bleef burgemeester en secretaris tot zijn dood in 1843. Zijn opvolger werd peller | |
- | Toen Dekker en Leguit in 1897 tot wethouder waren gekozen, solliciteerde Roeters van Lennep als penningmeester bij de Haarlemmermeerpolder, | + | * [[dekker_pz._simon|Simon Dekker Pz.]] die al vanaf 1819 in de raad zat. In 1858 bedankte hij voor het ambt, waarna drie telgen uit het geslacht [[Duyvis]] hem opvolgden: |
+ | * Jan Spekham Duyvis (1859-1862) en diens zonen | ||
+ | * [[duyvis_jacob|Jacob Duyvis]] (1862-1866) en | ||
+ | * mr. Jan Spekham Duyvis (1866-1874). | ||
+ | * mr. Frederik Willem Smit koopman, oliefabrikant en zoon van de burgemeester van Zaandam die op zijn beurt in 1880 werd opgevolgd door | ||
+ | * [[ferf_petrus|Petrus B.J. Ferf]] (1880-1888), | ||
+ | * jonkheer [[roeters|Frederik | ||
+ | | ||
+ | * gemeente-secretaris | ||
+ | * [[maarschalk_cornelis|Cornelis Maarschalk]] | ||
+ | * [[driessen_willem|Willem | ||
+ | * [[verstegen|Alexander | ||
+ | * [[allan1|Willem | ||
+ | * [[ankum|Leendert | ||
+ | * [[zinderen|Rindert van Zinderen Bakker]], die eerder burgemeester van Westzaan was en tot de samenvoeging in 1974 burgemeester van Koog bleef. | ||
=== Bewoningsgeschiedenis === | === Bewoningsgeschiedenis === | ||
- | De eerste bewoners van Koog zullen zich volgens [[verkade2|dr. | + | De eerste bewoners van Koog zullen zich volgens [[verkade2|dr. |
+ | |||
+ | Vermeld is al dat Koog, evenals Zaandijk en Wormerveer, aan het einde van de 18e eeuw een doorgaande bevolkingsgroei kende; de rest van de Zaanstreek had in die periode een forse bevolkingsterugval. Eerst in de tweede helft van de Franse bezetting daalde ook de omvang van de bevolking van Koog, zij het gering. [[woude|Ad van der Woude]] verklaart de voortgaande bevolkingsgroei van de drie dorpen door te wijzen op de arbeidsintensieve papiernijverheid die in deze dorpen omvangrijk was en relatief laat tot bloei kwam. | ||
+ | |||
+ | Tot omstreeks de laatste eeuwwisseling bleef Koog een typisch Zaans dorp, met de lage dijk langs de Zaan, een binnendijkse wegsloot en haaks op de dijk doodlopende paden het land in. Door de demping van de wegsloot, de afbraak van historische panden ten behoeve van de industrie, de aanleg van nieuwe wijken zoals [[koog_bloemwijk|Koog-Bloemwijk]] en de bouw van het Coentunnelviaduct werd in de 20e eeuw het uiterlijk van het dorp sterk veranderd. Van belang hierbij was ook dat in de jaren '70 de sprong over de spoorlijn werd gemaakt, ten gevolge waarvan de wijk [[Westerkoog]] kon worden gebouwd. | ||
=== Middelen van bestaan === | === Middelen van bestaan === | ||
- | De hiervóór al weergegeven indruk dat Koog ook aan het einde van de 18e eeuw nog een periode van relatieve bloei doormaakte is voornamelijk gebaseerd op de bevolkingscijfers. Ofschoon stijging van de bevolking niet per definitie wijst op economische groei, lijkt dat verband hier te bestaan. Arbeiders trokken in de pre-industriële periode naar de plaatsen waar werk was. De eerste bewoners van Koog hielden zich vermoedelijk bezig met binnenvisserij, | + | De hiervóór al weergegeven indruk dat Koog ook aan het einde van de 18e eeuw nog een periode van relatieve bloei doormaakte is voornamelijk gebaseerd op de bevolkingscijfers. Ofschoon stijging van de bevolking niet per definitie wijst op economische groei, lijkt dat verband hier te bestaan. Arbeiders trokken in de pre-industriële periode naar de plaatsen waar werk was. De eerste bewoners van Koog hielden zich vermoedelijk bezig met binnenvisserij, |
- | Koog was een van de dorpen met een zeer omvangrijke molenindustrie. De eerste molens werden er reeds vroeg in de 17e eeuw gebouwd; omstreeks 1630 waren er al zes molens in Koog in bedrijf. Speciale vermelding verdient de [[Pelikaan]], | + | Koog was één van de dorpen met een zeer omvangrijke molenindustrie. De eerste molens werden er reeds vroeg in de 17e eeuw gebouwd; omstreeks 1630 waren er al zes molens in Koog in bedrijf. Speciale vermelding verdient de [[Pelikaan]], |
Uit de tabel kan een aantal conclusies worden getrokken. De houtzagerij beleefde het hoogtepunt al vroeg in de 18e eeuw, daarna was er teruggang. Olieslagerij, | Uit de tabel kan een aantal conclusies worden getrokken. De houtzagerij beleefde het hoogtepunt al vroeg in de 18e eeuw, daarna was er teruggang. Olieslagerij, | ||
TABEL INVOEGEN | TABEL INVOEGEN | ||
- | Het aantal werknemers in de papiernijverheid kan verwarren. Eerder werd gezegd dat op een papiermolen soms vijftig personen werkten. Dat waren evenwel voor een belangrijk deel vrouwen en jongeren, de goedkope arbeidskrachten. Van der Aa somde in 1845 de in Koog gevestigde bedrijven op. Hij noemde naast de 25 molens en twee stijfselmakerijen | + | Het aantal werknemers in de papiernijverheid kan verwarren. Eerder werd gezegd dat op een papiermolen soms vijftig personen werkten. Dat waren evenwel voor een belangrijk deel vrouwen en jongeren, de goedkope arbeidskrachten. Van der Aa somde in 1845 de in Koog gevestigde bedrijven op. Hij noemde naast de 25 molens en twee stijfselmakerijen de volgende bedrijven op: 1 scheepstimmerwerf, |
- | Uit het voorafgaande blijkt duidelijk dat Koog steeds in hoge mate geïndustrialiseerd was. Dat bleef ook in de 20e eeuw het geval. Het dagelijks leven in het dorp werd lange tijd voor velen gedomineerd door de grote fabrieken van [[honig_stijfsel|Honig]] en Duyvis. Honig werd later opgesplitst in [[honig_merkartikelen|Honig Merkartikelen]] en Zetmeelbedrijven | + | Uit het voorafgaande blijkt duidelijk dat Koog steeds in hoge mate geïndustrialiseerd was. Dat bleef ook in de 20e eeuw het geval. Het dagelijks leven in het dorp werd lange tijd gedomineerd door de grote fabrieken van [[honig_stijfsel|Honig]] en Duyvis. Honig werd later opgesplitst in [[honig_merkartikelen|Honig Merkartikelen]] en [[honig_stijfsel|Zetmeelbedrijven |
Voorts waren en zijn er in Koog vrij veel kleinere bedrijven gevestigd, zoals [[delft|Koekfabriek Van Delft]], [[duyvis_pm|Machinefabriek P.M. Duyvis]], [[evenblij|Evenblij Vaten]] en de [[zaanlandse3|Zaanlandse Zakkenhandel]]. Andere Koogse bedrijven zijn [[gesink|Garage Gesink]], [[Waakzaamheid|De Waakzaamheid]] en [[zaanlandia3|Zaanlandia Leesmappen]]. | Voorts waren en zijn er in Koog vrij veel kleinere bedrijven gevestigd, zoals [[delft|Koekfabriek Van Delft]], [[duyvis_pm|Machinefabriek P.M. Duyvis]], [[evenblij|Evenblij Vaten]] en de [[zaanlandse3|Zaanlandse Zakkenhandel]]. Andere Koogse bedrijven zijn [[gesink|Garage Gesink]], [[Waakzaamheid|De Waakzaamheid]] en [[zaanlandia3|Zaanlandia Leesmappen]]. | ||
Regel 120: | Regel 138: | ||
* Zaanstreek in cijfers 1974, Zaandijk 1975; | * Zaanstreek in cijfers 1974, Zaandijk 1975; | ||
* Pieter Boorsma, Duizend Zaanse Molens, Wormerveer 1950. | * Pieter Boorsma, Duizend Zaanse Molens, Wormerveer 1950. | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <wrap tabs> | ||
+ | * [[Assendelft]] | ||
+ | * [[Jisp]] | ||
+ | * [[Knollendam]] | ||
+ | * [[Koog]] | ||
+ | * [[Krommenie]] | ||
+ | * [[Krommeniedijk]] | ||
+ | * [[Westzaan]] | ||
+ | * [[Wormer]] | ||
+ | * [[Wormerveer]] | ||
+ | * [[Oostzaan]] | ||
+ | * [[Zaandam]] | ||
+ | * [[Zaandijk]] | ||
+ | </ | ||
{{tag> | {{tag> | ||