Ondememersgeslacht, reeds bekend in de 16e eeuw, vooral actief in de 19e en 20e eeuw. De familie Duyvis stamt van het geslacht Duven af, dat al lang geleden in de Zaanstreek woonde en werkte. Jan Duven had omstreeks 1365 al visrechten in Jisp en Nek: zijn nageslacht woonde in Assendelft. waar Havick Jans Duven (ca. 1510-ca. 1580) een zoon had. genaamd Gerrit Havicz. die trouwde met Trijn Claes Duyves. dochter van Claes Cornelis alias Claes Duyves, schepen te Assendelft. en Gueste Gerritsdr. Hun zoon noemde zich naar zijn moeder Claes Gerritz Duyves (geb. 1583). De familie verhuisde later naar Oostzaandam, waar Teewis Duyvis (1714-1770) trouwde met Aaltje Jansdr Spekham. Hun zoon Teewis Duyvis (1757-1823). gehuwd met Aagje Kuyper. bezat een oliemolen en twee pelmolens en legde daarmee de grondslag voor het familiebedrijf in oliezaken. Zijn zoon Jan Spekham Duyvis (1800-1862. dus vernoemd naar zijn grootmoeder). achtereenvolgens gehuwd met Maartje Bas (1796-1821) en Maartje Honig (1802-1866). dochter van Jacob Honig Jansz en Guurtje Jans Haremaker. verhuisde naar Koog en werkte al met vijf olie- en twee pelmolens. Zijn oudste zoon Teewis Duyvis Jansz (1825-1875), eerst gehuwd met Duyfje Donker (1828-1849) en daarna met Debora Geertruida Verkade (1828-1904), dochter van Ericus Gerhardus Verkade en Geertruida van Gelder, volgde zijn vader in de olie- en pellerszaken op. Zijn jongere broer Jacob (geb. 1832) werd later stijfselmaker (zie hierna) en zijn jongste broer Jan Spekham Duyvis (1838-1878) ging naar Oost-Indië en stierf daar jong. Teewis Duyvis Jansz was sedert 1850 koopman en oliefabrikant onder eigen naam met een aantal oliemolens: De Poelsnip, de, De Prolpot, de, De Halve ll/laan, De Katuil, de De Zaadzaaier, De en De Zeemeeuw, De, en voorts pelder met De Koopman, De Dit bedrijf bood geen plaats aan al zijn vijf zonen. Zijn oudste zoon, uit zijn eerste huwelijk, Jan Dirk Donker Duyvis (geb. 1849). gehuwd met Antoinette Amelia van Benthem van den Bergh, werd ingenieur bij het spoorwezen in Oost-Indië. De tweede zoon Ericus Gerhardus Duyvis (geb. 1852) kwam in 1870 bij zijn vader in de zaak. Hij werd raadslid (tot 1899) en enige jaren wethouder van Koog. Als zodanig raakte hij betrokken bij een raadscon?ict, waarover hij een brochure het licht deed zien. Zijn vasthoudende verdediging van de noodzaak tot het beschikbaarstellen van middelen voor het aanleggen van een nieuwe sluis in Zaandam leidde tenslotte tot een succes. De derde zoon Jacob Duyvis (geb. 1854). gehuwd met Eva Loos, werd koopman bij de firma Waal Duyvis & Cote Amsterdam. De vierde zoon Pieter Mattheus Duyvis (geb. 1857) werd fabrieksingenieur en stichtte de Machinefabriek P.M. Duyvis in Koog. De jongste zoon dr. Cornelis Adrianus Duyvis, gehuwd met Wilhelmina van Schaardenburg. werd arts. Van 1875 tot 1927 kwam het bedrijf onder leiding van Ericus Gerardus Duyvis (18521937). gehuwd met Guurtje van de Stadt (1854-1936). dochter van Jan van de Stadt en Alida Mats. In 1880 werd besloten een stoomoliefabriek op te richten, waarbij als eerste in Nederland hydraulische AngloAmerikaanse etage-persen werden toegepast. In 1916 werd zijn zoon Teewis Duyvis EGz (geb. 1888). gehuwd met Maria Jacoba Cornelia Boekenoogen (1891-1964) dochter van Hendrik Boekenoogen en Jacoba Cornelia Vis. in de zaken opgenomen. ln 1919 werd een olieraffinaderij opgericht. terwijl in 1921 de firma in een nv werd omgezet. Op zijn beurt volgde zijn zoon Ericus Gerhardus Duyvis (geb. 1917). gehuwd met Helena van Haaften hem weer op als directeur van de Koninklijke Fabrieken T. Duyvis Jz bv. De tweede zoon van Jan Spekham Duyvis en Maartje Honig. Jacob Duyvis (geb. 18321. gehuwd met Petronella Leonarda Verkade (zuster van de echtgenote van zijn oudere broer Tee-wis). \t as aanvankelijk werkzaam in de zaken van zijn vader. maar u erd later zelfstandig koopman en gerstpeller. ln 1862 nam hij van de erven C. Prins Cz de stijfselmakerij in Wormerveer over en richtte hij voorts de eerste stoomgrutterij van de Zaanstreek in Koog op. die na enige jaren werd overgedragen aan de Wed. A. ten Kate. De liberaal Jacob Duijvis werd in 1884 afgevaardigd naar de tweede kamer. Hij was auteur van de brochure “Brieven over socialisme aan een werkman` (Koog aan de Zaan. 1884). waarin hij zich zeer vooruitstrevend toonde: hij pleitte voor een premiestelsel om de werkman een belang te geven bij de gang van zaken in het bedrijf en voor pensioen-, weduwen- en ziekenfondsen. Deze opvattingen waren toen nog geheel nieuw. Ook in de praktijk was hij een modern ondernemer. ln de zomer van 1874 organiseerde hij een personeelsuitstapje per trein naar Utrecht. Dat was in die dagen zo bijzonder dat er in de Arnhemse Courant over werd geschreven. Zijn kamerlidmaatschap kwam (in verband met het districtenstelsel) in 1886 ten einde toen hij naar Utrecht verhuisde, waar hij onder firma Duyvis & Co de eerste stoom-rijststijfselfabriek in Nederland stichtte. Deze zaken zijn later voortgezet door zijn zoons Ericus Gerhardus Duyvis (geb. 1861). gehuwd met Henriette Louise Raabe (geb. 1863). Jan Jacob Duyvis (geb. 1862). gehuwd met Catharina Hendrika Honig (geb. 1864). en schoonzoon Jentje Wybrandi (geb. 1855). gehuwd met Maria Duyvis (geb. 1857). De vijfde zoon van Teewis Duyvis Jsz en Debora Geertruida Verkade. Pieter Mattheus Duyvis (1857-1935). gehuwd met Jacoba Carolina van Cleeff, stichtte in 1885 samen met D.W. Stork uit Hengelo de machinefabriek Twente (P.M. Duyvis) te Koog. Hij werd in 1929 opgevolgd door zijn zoon Ir. Pieter Mattheus Duyvis (1901-1983), gehuwd met Josephina Johanna Alida Veen, die geen kinderen hadden.

Ir. E .B. van Gelder

Duyvis, bv. Machinefabriek P.M. Machinefabriek te Koog. Het bedrijf werd opgericht als P.M. Duyvis 81 Coin november 1885 door ir. P.M. Duyvis te Koog en D.W. Stork (mede-directeur van Stork 8: Co te Hengelo) als stille vennoot. Met iets meer dan 80.000 en zes werklieden werd begonnen in het bedrijfsgebouw “Twente” aan het Hellingpad te Koog. Aanvankelijk verrichtte het bedrijf reparatiewerk voor plaatselijke bedrijven. De eerste grote order werd verkregen in 1886, van de firma E.G. Verkade 8: Comp.. die in Zaandam de Stoombroodfabriek de Ruijter wilde vestigen. Hierna schakelde het bedrijf van reparatie-inrichting steeds meer om tot machinefabriek. waar allengs droogtoestellen, hijswerktuigen en zelfs de eerste liften in produktie werden genomen. ln deze tijd was Duyvis & Co tevens vertegenwoordiger voor stoomketels van Stork. De eerste buitenlandse orders werden genoteerd in 1910. Een jaar later werd de firma omgezet in een nv. Tot mede-directeur werd ir. W. Me_vling benoemd. die twee jaar eerder (in verband met de omschakeling naar elektriciteit als energiebron) was aangetrokken. De omzetting tot bv volgde in later jaren. Door de Eerste Wereldoorlog (1914- 1918) kreeg Duyvis aanvankelijk enige teleurstellingen te verwerken. maar na 1915 ging het beter, met name door een order van de Nederlandse Staat voor het draaien van hulzen bestemd voor granaatkartetsen. Hoewel het bedrijf daarvoor te weinig personeel in dienst had. kon de order toch worden uitgevoerd. Uit de in het Kamp van Zeist ge'i'ntemeerde Belgische soldaten werden vakbekwame metaalbewerkers gerecruteerd. Zij werden onder bewaking van marechaussee in een ruimte boven het ketelhuis gestationeerd. In 1929 werd ir. P.M. Duyvis jr. benoemd Luchtfoto van de nv Oliefabrieken T. Duyvis Jz. op de Koger Hem, 1923. i nrs g k'[[ “M” “fm-s. Ii Duyvis-Recter - dij ken tot mede-directeur. Zijn vader overleed in 1935. De periode na de Eerste Wereldoorlog was voor de inachinefabriek niet steeds even gemakkelijk. Als gevolg van het teruglopende aantal orders werden in de crisisjaren alle vrouwelijke werknemers ontslagen. Daarna volgde de Tweede Wereldoorlog. Door een zuinig beheer en door te zorgen voor handhaving van de kwaliteit der produkten doorstond Duyvis deze moeilijke periode. Na de Tweede Wereldoorlog ging de machinefabriek betere tijden tegemoet. Men hield vast aan de al uit de begintijd daterende uitgangspunten: geen avonturen, eigen financiering, zuinig beheer, levering van solide produkten, een beleid gericht op meerdere takken van industrie. Dat heeft geleid tot het ontwikkelen van allerlei machines. van apparatuur om dozen te maken of vloeren te zagen tot haspels voor de bouw van de Oosterschelde-waterkering. Duyvis is bekend door de bouw van liften ( “de liftenfabriek van Duyvis`); het bedrijf is gespecialiseerd in de fabricage van cacaopersen. Ir. W. Meyling trad uit de directie in 1953, ir. P.M. Duyvis in 1967. Hierna verdween geleidelijk het karakter van Duyvis als familiebedrijf. Ir. F.A.S. Simons en J.A. Nederbragt werden in de directie benoemd. Zij traden respectievelijk in 1970 en 1981 weer uit. In 1982 werd ir. A.J. Topman tot directeur benoemd. Bij Duyvis waren in 1991 150 tot 200 personen in dienst (wisselend).