Op 3 februari 1976 door ZKH prins Claus geopend museum aan de Kalverringdijk 3 op de Zaanse Schans, gevestigd in een 18e-eeuws koopmanshuis. Het museum kwam tot stand op verzoek van het gemeentebestuur van Zaanstad en bevat een grote verzameling van uurwerken, oorspronkelijk bijeengebracht door B. van der Molen. Zelfs waterklokken van de oude Egyptenaren zijn, hoewel in nabootsing, tentoongesteld. Niet alleen Egyptenaren probeerden de tijd te meten, door de eeuwen heen is dat op velerlei manieren gedaan. Tweeduizend jaar later meet de ruimtevaarder zijn tijd, via computer en atoomklokken tot op een tienduizendste nauwkeurig.

In het Uurwerkenmuseum vindt men die atoomklokken overigens niet: wel is gepoogd een beeld te geven van de ontwikkeling, die de elementaire en mechanische tijdmeting in de loop der tijd heeft ondergaan. Vooral de Nederlandse inbreng in die ontwikkeling wordt op de Zaanse Schans belicht.

Toen deze in 1985 het voornemen uitte deze uitgebreide en kostbare collectie te verkopen, werd een Stichting opgericht onder voorzitterschap van voormalig burgemeester van Koog aan de Zaan, prof. dr. Leendert A. Ankum, die onder aanbeveling van tal van Nederlandse museumdirecteuren en andere deskundigen actie ondernam, teneinde het museum te behouden.

De Hollandse uurwerkmakerij kwam vooral door de uitvinding van Christiaan Huygens, de slinger met cicloïdebogen, waardoor de nauwkeurigheid in hoge mate bevorderd werd, tot grote bloei. In eerste instantie gaven Amsterdam en Den Haag de toon aan, in 1685 voeg- de de Zaanstreek zich daarbij.

Het Uurwerkenmuseum, na het goud-, zilver- en klokkenmuseum in Utrecht het tweede in Nederland, is in de Zaanstreek geplaatst, vanwege de belangrijke plaats in de nationale uurwerkmakerij heeft ingenomen. Diverse Zaankanters verwierven zich in de zeventiende- en achttiende eeuw grote naam als klokkenmakers: Dirk Engel, Jan Vis, Cornelis van Rossum en Jan Klaes Koogies. Hun producten zijn in het Uurwerkenmuseum nadrukkelijk aanwezig.

Niet alleen Zaanse Klokken sieren het Huis Assendelft, ook torenuurwerken (1550), een hoodclock van de Engelsman Peter Closon (1635), Hollandse Klokken, een Amsterdamse hangklok, een Haagse Klok (1665), stoelklokken uit Twente, Friese stoel- en staartklokken, een staartschippertje (1830) en een schitterend staande horloge uit 1760 hangen of staan in het museum.

De fraaie collectie is een aanzienlijke aanwinst voor de Zaanse Schans. De uurwerken, mede bijeengebracht op advies van de Amsterdamse antiekkenner Geerd Wijnen, zijn na 200 of 300 jaar vaak in uitstekende staat en bovendien in vele gevallen nog zeer nauwkeurig.

Door de uitgifte van f 1.5 mln. premiespaarbrieven en de verkoop van klokken aan potentiële gegadigden, die hun eigendom vervolgens in duurzame bruikleen afstonden, slaagde het Stichtingsbestuur in zijn opzet. Nadat het museum in 1986 feestelijk is heropend, ontvangt het jaarlijks ongeveer 15.000 tot 50.000 bezoekers, waaronder een groot percentage buitenlanders.

Bron: o.a. Anno 1961 Maart 1976 No. 57