Dit is een oude revisie van het document!
Orion Oliefabriek nv
Oliebedrijf te Zaandam, opgericht in 1899 door Jan van Heyningen in de percelen Westzijde 328 t/m 342. Het bedrijf ontwikkelde zich voorspoedig. Omstreeks 1910 werd een fabriek van vier verdiepingen gebouwd, die in 1924 werd uitgebreid; machinefabriek P.M. Duyvis plaatste toen een lift.
Eigen producten van het bedrijf waren onder meer spenenvet voor het melken van koeien, remvloeistof (aangezien daarbij alcohol werd verwerkt, was er regelmatig douanecontrole in de fabriek), poetsolie en een zeer goede kwaliteit tweetact-olie, ook voor race-motoren. Orion importeerde voorts oliƫn en vetten uit Amerika, die hier in kleinverpakking - soms na menging - onder eigen merknaam werden verkocht. Het bedrijf kreeg met name grote landelijke bekendheid door de kleinverpakte producten, zoals rijwielolie, naaimachine-olie, vaseline, consistentvet, et cetera. Belangrijke handelsproducten waren carbid (ten behoeve van het autogeen lassen en aanvankelijk en in de oorlog voor verlichtingsdoeleinden) en sommige synthetische lakverven, die onder eigen label werden verkocht.
Omstreeks 1942 werd het bedrijf door Jan van Heyningen, die geen opvolger had, overgedragen aan D.H. Reijnders te Hilversum, die de bedrijfsactiviteiten na de Tweede Wereldoorlog uitbreidde met benzine-verkoop en daarvoor op het platteland diverse verkooppunten kreeg. De naam werd toen veranderd in Orion Aardolieproducten Onderneming nv. In de Westzijde werd een garage voor tankauto's bijgebouwd met een bovenwoning, en het kantoor werd uitgebreid. Aangezien ook Reijnders geen opvolger had werd het bedrijf in 1968 overgenomen door Burmah Trading Nederland nv te Voorburg, die streefde naar integratie met haar bekende merk 'Castrol'. Daar lijkt evenwel niet veel van terecht gekomen; het merk Orion voor deze productenrange is van de markt verdwenen.
De loods achter Westzijde 326 werd verkocht aan de aangrenzende Drankenhandel Kaptein en in 1971 verwierf B.J. Baerveldt het hoofdcomplex Westzijde 328 t/m 342. Hij bouwde aan de Zaan het houten gebouw waarin zich later het restaurant 'Sans Pareil' vestigde; bar en keuken van dit restaurant bevinden zich in de voormalige machinekamer van Orion. In 1978 werd het complex aangekocht door Reinder Kakes, Cornelis (Cor) en Co. Het fabrieksgebouw maakte plaats voor een kantoor, dat in 1981 werd betrokken. De in hardsteen uitgebeitelde ster Orion en een permanente expositie van Orion-producten en reclame-materiaal houden de herinnering aan dit eens roemruchte Zaanse merk in ere.
G. Pos Rz./ W. van Velzen