In 1991 verscheen bij Uitgeverij Noord-Holland de Encyclopedie van de Zaanstreek in twee dikke delen. Daar was door een heleboel vrijwilligers ruim zeven jaar aan gewerkt en dagblad De Typhoon drukte er dagelijks een hele pagina uit af - nog voor publicatie ervan. Inmiddels is het werk allang uitverkocht en alleen nog tegen een hoge prijs antiquarisch te verkrijgen.

In de vijfentwintig jaar na publicatie is er verschrikkelijk veel veranderd, zowel in de samenleving als in de manier waarop informatie wordt verspreid. Al die veranderingen kun je onmogelijk bijhouden in een papieren encyclopedie, tenzij er om de paar jaar een supplement zou verschijnen. Gelukkig heeft het internet de manier waarop informatie wordt verzameld en verspreid totaal veranderd.

De tijd was rijp voor een Zaanwiki als opvolger van de encyclopedie. Het Gemeente Archief Zaanstad, Uitgeverij Noord-Holland en Vereniging Zaans Erfgoed vonden het vorig jaar tijd dat de Zaanse encyclopedie ook op internet te raadplegen moest zijn. Het archief liet alle pagina's scannen en via karakterherkenning (OCR) werd deze (fotografische) tekst omgezet in bewerkbare vorm. Vervolgens werd die tekst per trefwoord in een wikipedia-achtig systeem gezet.

Zo'n structuur heeft vele voordelen: de tekst is makkelijk te actualiseren en uit te breiden, en er kunnen makkelijk nieuwe trefwoorden worden toegevoegd. Zoeken kan op ieder woord in de tekst, en binnen de tekst kunnen z.g. hyperlinks worden aangebracht, die de lezer naar andere trefwoorden verwijzen.

Na het inscannen en het aanpassen via OCR, was de tekst helaas nog niet foutloos; alle tekst moest worden nagelezen en gecontroleerd. Niet alleen spellingsfouten moesten eruit worden gehaald, maar ook tabellen, overgangen naar een nieuwe letter en foto-onderschriften zorgden voor merkwaardige fouten in de tekst. Het nakijken van de circa 4200 trefwoorden is in negen maanden door een aantal vrijwilligers gedaan, die allen een letter voor hun rekening namen.