Franeker 10 januari 1859 - Zaandam 18 december 1928

Dirk Donia, sociaal-democratisch gemeenteraadslid, wethouder en loco-burgemeester te Zaandam tussen 1911 en 1923, lid van Provinciale Staten. Dirk Donia volgde alleen de lagere school, daarna werd hij timmerman, eerst in zijn geboorteplaats Franeker, later in Amsterdam en tenslotte bij de spoorwegen in Zuidhorn. In Amsterdam, waar hij Domela Nieuwenhuisplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigDomela Nieuwenhuis, Ferdinand

Amsterdam 31 december 1846 – Hilversum 18 november 1919

Nederlands socialist, feitelijk leider van de in 1881 opgerichte Sociaal Democratische Bond.

Van 1870 tot 1879 was Domela Nieuwenhuis Luthers predikant, achtereenvolgens in Harlingen, Beverwijk en Den Haag. Als zodanig bleek hij al een verklaard anti-militarist en een ijverig voorstander van de omstreeks 1870 ontstane internationale vredesbeweging. In 1879 trad hij uit de kerk en begon hij de uitgave van …
hoorde spreken, kwam hij in contact met het Socialismeplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigSocialisme

Politieke stroming, strevend naar een maatschappijvorm waarin niet, zoals in het 19e-eeuwse kapitalisme, het bezit, maar de arbeid centraal staat en onder meer gericht op gelijke ontwikkelingskansen voor alle leden van de gemeenschap. Het socialisme is sinds de tweede helft van de 19e eeuw van zeer grote en wijd verbreide invloed, ook in Nederland. De Zaanstreek had lange tijd de naam
. In Zuidhorn trad hij toe tot de vakbeweging voor spoorarbeiders, waarvoor hij ruim twintig jaar actief zou zijn. Dirk Donia huwde in 1882 met Trijntje Donia - Donia.

In 1887 was hij mede-oprichter en eerste voorzitter van de plaatselijke Bond voor Algemeen Kies- en Stemrecht AKS en hij werd voorzitter van de afdeling Noord- en Zuidhorn van de Sociaal Democratische Bond SDB. Na de scheuring in de SDB werd hij mede-oprichter en voorzitter van de plaatselijke afdeling van de Sociaal Democratische Arbeiders Partij SDAP. In 1903 verklaarde hij zich solidair met de Spoorwegstakers en werd hij door de spoorwegen oneervol ontslagen.

In Zaandam verscheen in die periode het socialistische weekblad De Voorpost; Donia, in Zuidhorn journalistiek actief, werd uitgenodigd administrateur van dit blad te worden. Aan de Langestraat opende hij een boekhandel, die een halfjaar later werd verplaatst naar de Hogendijk. Hij was toen al secretaris van de afdeling Zaandam van de SDAP. In 1904 werd hij eerste Zaanse agent van het SDAP-orgaan Het Volk; hij bezorgde het blad zelf bij de abonnees.

Na reeds tweemaal eerder kandidaat te hebben gestaan, werd hij in 1911 in de gemeenteraad van Zaandam gekozen.In 1913 volgde hij wethouder Pieter Latenstein op, hij werd zo de tweede socialistische wethouder van Zaandam, met Havendienst en Armwezen in zijn portefeuille. In datzelfde jaar werd hij gekozen in Provinciale Staten waarvan hij tot 1919 lid zou blijven. Eveneens in 1913 kreeg Zaandam een rode raadsmeerderheid, waarop burgemeester Eliasplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigElias, Jhr. mr. dr. Carl Adolph

Amsterdam, 27-12-1869 - Apeldoorn, 1955

Burgemeester te Zaandam van 1902 tot 1914. Daarvoor was hij burgemeester in Monster en Harderwijk. De liberaal Elias moest zijn ambt in een roerige periode uitoefenen en had het niet gemakkelijk met de snel toenemende invloed van socialisten in de gemeenteraad en met tegenspelers als
aftrad. Van l januari 1914 tot de installatie van Kornelis ter laanplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigLaan

Ondernemersgeslacht, met grote economische en maatschappelijke invloed in Wormerveer in de 18e, vooral de 19e, en het begin van de 20e eeuw. De familie Laan behoort niet tot de oudste Zaanse families, die vanaf de 17e eeuw deelnamen aan het industriële leven. Het is een oorspronkelijk agrarisch geslacht, dat nog altijd in Waterland en West-Friesland is vertegenwoordigd.
als burgemeester op 5 februari 1914, nam Donia de honneurs van Zaandams eerste burger waar.

Als raadslid en wethouder zette Donia zich vooral in voor verbetering van de sociale zorg van de gemeente. Hij wilde van de bedeling af en subsidies institutionaliseren. In 1919 nam hij de portefeuille Onderwijs van mr Jan Eliza Wilhelm (Jan) Duijsplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigDuijs, Jan

Nijmegen, 21 februari 1877 - Lochem, 16 september 1941

mr Jan Eliza Wilhelm (Jan) Duijs, bezoldigd propagandist van de SDAP, raadslid en eerste socialistische wethouder te Zaandam, Statenlid, Kamerlid en redacteur van het socialistische weekblad
over. Onder zijn wethouderschap werd de HBS verbouwd en gereorganiseerd, een Lyceum opgericht, een Burger Avondschool opgericht, een herhalingscursus voor volwassenen ingesteld, een cursus moderne talen voor de politie opgezet en een klas voor schipperskinderen georganiseerd. In 1923 stelde hij zich niet herkiesbaar voor de raad. Na zijn overlijden werd te Zaandam een straat naar hem vernoemd.

  • /home/zaanwiki/domains/zaanwiki.nl/private_html/encyclopedie/data/pages/donia.txt
  • Laatst gewijzigd: 2020/09/07 12:07
  • (Externe bewerking)