Zaandam, 27 juli 1903 - Zaandam, 23 oktober 1989

Cor Inja als 18-jarige

Cornelis (Cor) Poulis Inja groeide op in een arm gezin als oudste van drie kinderen. De familie Inja woonde eerst in een van de krimpersloppen aan het Krimp in Zaandam, daarna een paar jaar in Krommenie en vervolgens weer in Zaandam, in de Russische Buurt. Cor kon goed leren, maar moest helpen om het brood voor het gezin te verdienen. Cor was getrouwd met Ellen Weijl. Het echtpaar Inja woonde gedurende de oorlog op de Kweekerstraat 10. Zowel Ellens vader, een socialistisch denkend fabrikant uit Enschede, als haar moeder waren van joodse komaf. Ellen was echter samen met haar moeder doopsgezind geworden.

Bij Dekker’s Houthandel werkte Cor als stokkenjongen. Hij deed aan avondstudie en werd actief in de Doopsgezinde Jongerenbond van de Oostzijde-gemeente en in de Transportarbeidersbond. Ook ijverde hij voor drankbestrijding, socialisme en pacifisme.

Doopsgezind zijn en militaire dienst weigeren waren voor hem onlosmakelijk verbonden. Omdat in de nieuwe Dienstweigeringswet uit 1923 nog geen plekken waren benoemd voor tewerkstelling deed hij in 1925 geen beroep op deze wet, maar koos hij voor gevangenisstraf. Tijdens de acht maanden in Strafgevangenis Scheveningen schreef Inja een dagboek, Geen cel ketent deze dromen.

Terug in Zaandam vond hij werk bij het houtzaag- en schaafbedrijf De Prins van Oranje. Cor Inja nam deel aan de grote houtstaking van 1929, zoals ook Wolf Bosboom, maar werd desondanks werfbaas. Begin jaren ’30 was hij lid van het Comité Socialisme en Kerk van Frits Kuiper, toen doopsgezind predikant in Krommenie, Wormer en Jisp. Kuiper was zijn steun en toeverlaat tijdens zijn dienstweigerperiode. Vlak voor de bezetting van Nederland werd de Zaandamse Werkgemeenschap van Quakers en Doopsgezinden door Cor Inja opgericht. Doel van de werkgemeenschap was elkaar niet alleen in woord maar vooral in daad te steunen waar mogelijk.

Ds. Dozy was lange tijd medebestuurder van de Elspeetsche Vereniging, een doopsgezinde organisatie die zich inzette voor joodse en andere vluchtelingen. In januari 1942 bood hij tijdelijk onderdak aan Cor Inja, die met zijn joodse vrouw Ellen Weijl vanuit Zaandam naar Amsterdam moest verhuizen; zij meldden zich niet bij de Joodse Raad maar verhuisden later met hulp van Dozy, naar Govert Flinckstraat 254, een huis dat eigendom was van een tante van Ellen en werden actief in de verzetsorganisatie Groep 2000.

Cor Inja was de drijvende kracht achter het Christelijk-pacifistische Doopsgezind Vredesbureau, dat zich na de bevrijding van Nederland inzette tegen nieuw oorlogsgeweld. Inja had zich tijdens de Tweede Wereldoorlog op geweldloze, maar effectieve wijze gekeerd tegen de Duitse overheersing en ageerde na 1945 op even vreedzame wijze tegen onder meer de politionele acties in Nederlands-Indië. Dat was voor de Centrale Veiligheidsdienst CVD voldoende om Inja permanent te beloeren en belasteren. “Aangenomen wordt dat hij sympathie heeft voor het communisme”, staat in een even geheim als onjuist CVD-rapport geschreven. 'Deze conclusie is getrokken uit het feit dat hij onlangs heftig van leer trok tegen een voorstel om communisten uit de gemeenschap van oud-illegale werkers te zetten.'

Cor Inja ontwikkelde zich als specialist op het terrein van gewetensbezwaarden, in opdracht van de Doopsgezinde Vredesgroep verrichtte hij geen ander werk verricht dan het bijstaan van de dienstweigeraars en reisde daarvoor het gehele land door. In Baarn richtte Inja het landelijk informatiecentrum voor dienstweigering op. De doopsgezinde pacifist riep echter nooit hiep-hoi als een dienstplichtige bij hem kwam met de mededeling dat hij dienst wilde weigeren. Cor Inja placht kritisch te vragen: waarom? Want aan bevliegingen had hij niets.

In mei 1977 voert Fred Lammers van dagblad Trouw een gesprek met de 73-jarige Cor Inja waarin hij aan het eind van het gesprek wijst op het gevaar van onze gasbel.

Bron: o.a. Joods Monument