IJ, hetplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigIJ, het
Thans een breed water binnen de stad Amsterdam, met daarmee verbonden een aantal deels gegraven havens, aan de oostkant begrensd door een afdamming met de Oranjesluizen ter hoogte van Schellingwoude, aan de westkant overgaande in het Noordzeekanaal.
Het IJ stond vóór de afdamming tussen 1865 en 1872 in open verbinding met de Zuiderzee en strekte zich uit van Durgerdam tot aan de duinen. Bij Beverwijk was het nog door een strook van slechts 8 km van de Noordzee gescheiden; men sprak te…
Het dijkenstelsel dat de oevers van het IJ tegen overstromingen beschermde, in de Zaanstreek officieel Noorder IJ- en Zeedijk geheten. In de straatnaamgeving ontstonden hiervoor, van oost naar west, de namen Zuiddijk, Hogendijk, Westzanerdijk, Overtoom, Nauerna en Assendelver Zeedijk. Pas na de aanleg van de hoge IJdijken en de afdamming van de Zaan werden bebouwing en bewoning van de Zaanoevers mogelijk. De voltooiing van het dijkenstelsel moet aan het eind van de 13e eeuw gedateerd w…
IJpenboom, deplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigIJpenboom, de
Houtzaagmolen te Westzaandam, achtkante bovenkruier, gewoonlijk De lJpert genoemd. De windbrief van de balkenzager werd gegeven in december 1719. Hij heeft gestaan aan en ten oosten van de Vaart, tussen het Hollandsepad en de Reigerstraat, en werd in februari 1889 door brand verwoest.
De zeven polders, met een gezamenlijke oppervlakte van 5800 hectare, die ontstonden tengevolge van de drooglegging van het IJ. Tengevolge van het graven van het Noordzeekanaal zijn deze polders zowel ten noorden als ten zuiden van deze vaarweg gelegen. Tot de Zaanstreek behoren:
Toen de Zaanstreek nog grotendeels was aangewezen op vervoer over water hadden strenge winters ernstige gevolgen voor de economische bedrijvigheid. IJsgang, vooral die op het IJ, maakte de aan- en afvoer van goederen vrijwel onmogelijk. Voordat men met sleden over het IJ en de Zaan durfde diende het ijs zeer sterk te zijn. Ook toen de zeilvaart door stoomvaart was vervangen trad geen verbetering in: de stoomboten werden bij strenge vorst uit de vaart genomen. De Zaangemeenten waren hier…
Het eerste gebouw dat in de Zaanstreek uitsluitend van gewapend beton werd opgetrokken was het ijspakhuis van de vishandel van Gebroeders Dil aan de Hoogstraat in Koog. Het werd omstreeks 1910 ontworpen en uitgevoerd door de 'Amsterdamsche Fabriek van Cementijzerwerken'. Zowel de toegepaste wandconstructie als de halfronde kapvorm waren in die tijd volstrekt uitzonderlijk. Wanden en dak bestonden uit dubbele platen gewapend beton; de tussenliggende spouw was gevuld met kurkkorrels. …
Zowel voor het vervoer van goederen als voor vermaaksdoeleinden werden in de Zaanstreek vroeger ijsschuitjes gebruikt. Het waren doorgaans kleine platbodems, voorzien van een onderstel op lange schaatsen; ook aan het roerblad was een op het ijs rustende schaats bevestigd. De meeste molens in het veld beschikten voor de af- en aanvoer van hun maalgoed over een eigen ijsschuitje, meestal voorzien van een enkel sprietzeil.
Over IJsvermaak in de Zaanstreek is door zowel G. Pekelharing als Pieter Boorsma in Zaans dialect geschreven. Twee korte citaten
(Pekelharing)
'Leg eris an' leg ens an',
'k heb hete melk en kouwe Jan,
'k heb koek en drank, goddank,
'k heb regeltjes zo dik als tegeltjes'
IJsvogel, deplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigIJsvogel, de
Houtzaagmolen te Westzaan. De molen werd voor 1725 gebouwd. Het recht van wind voor deze Veerzager of lattenzagers werd verleend vanaf september 1730, er bestaat echter een vermoeden dat in 1645 al een windbrief werd verleend. De molen heeft gestaan tussen de Krabbelbuurt en de Gouw aan de Mallegatsloot en werd in 1812 gesloopt.
IJsvogel, deplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigIJsvogel, de
Houtzaagmolen te Westzaandam, paltrok. De eerste vermelding van de wagenschotzager, en later balkenzager, dateert uit 1732. Hij heeft gestaan ten oosten van de Vaart, ongeveer ter hoogte van het Dr. van Raaltencentrum, en werd gesloopt in 1879.
IJver, deplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigIJver, de
Papiermolen te Wormerveer. De windbrief werd gegeven in augustus 1781. Hij heeft gestaan halverwege tussen de tegenwoordige spoorlijn en de Watering, ten zuiden van de Zuidersluissloot, en werd kort na januari 1873 gesloopt.
Molendatabase De IJver Wormerveer
IJzerhuis, Hetplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigIJzerhuis, Het
Het IJzerhuis, winkel in gereedschappen en ijzerwaren, Westzijde 78 te Zaandam, opgericht te Koog aan de Zaan op 1 november 1907. In 1923 werd het pand Westzijde 78 van de firma Flentrop aangekocht. In 1933 uitgebreid met de afdeling Baltex zongordijnen, verkregen voor Nederland en de Overzeese Gebiedsdelen. In 1947 werd een nieuwe sportafdeling geopend die zich in de belangstelling van vele Zaanse sport-enthousiasten mag verheugen. De oprichter van de zaak was de heer M. Huisman…