Onderneming ter vervaardiging van koolstof-produkten, met vestigingen in Amersfoort (hoofdkantoor) en produktiebedrijven in Klazienaveen, Glasgow, Ravenna en Marshall (Texas). Het bedrijf houdt zich bezig met de produktie en verkoop van actieve kool voor met name industriële toepassingen, waarvan lucht- en waterzuivering, alsmede de ontkleuring van suiker, eetbare oliën en vetten de bekendste zijn. De bekende tabletten voor persoonlijk gebruik vormen slechts een fractie van de totale produktie. Het bedrijf behoort wereldwijd tot de grootste producenten van actieve kool en beschikt over een uitgebreid net van buitenlandse verkoopkantoren.

De geschiedenis van Norit nv gaat terug tot 1909, toen drs. A. Wijnberg promoveerde op een proefschrift 'Over rietwas en de mogelijkheid zijner technische gewinning'. In 1910 werd hij tot commissaris benoemd van de in 1908 opgerichte nv Chemisch Technische Handels Maatschappij te Amsterdam; doel was de exploitatie van Wijnberg's patenten betreffende de winning van rietwas uit het filtervuil van rietsuikerfabrieken. Het procédé van rietwasontkleuring met actieve kool werd door Wijnberg toegepast in de in 1910 opgerichte Hollandsche Fabriek van Wasproducten te Amsterdam, waar ook laboratoriumonderzoek plaats vond en waar snel andere toepassingsmogelijkheden werden ontdekt. Wijnberg stichtte in 1912 met J.N.A. Sauer (een expert op het gebied van suikerfabricage) en enige leraren van de School voor de Suikerindustrie in Amsterdam, de nv Norit Witsuiker Maatschappij, die de ontkleuring van suikersappen met behulp van plantaardige kool aanvatte.

Aangezien men zelf geen actieve kool produceerde, werd deze geïmporteerd. Door het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog werd het noodzakelijk om zelf kool te gaan produceren. Hiertoe sloot het bedrijf in 1913 een overeenkomst met houtzagerij Van Wessem te Zaandam, om op het terrein van dit bedrijf een installatie te bouwen voor het produceren van ontkleuringskool uit houtafval. Hout werd echter spoedig schaars en men schakelde over op Drentse turf die goed voldeed. Om de fabricage te verbeteren werd in 1913 in Amsterdam de nv Nederlandsche Noritmaatschappij Declora opgericht. Deze nv nam de fabriek in Zaandam over en bouwde bij de Hembrug een nieuwe fabriek. Tot 1926 is hier poedervormige ontkleuringskool uit Drentse turf geproduceerd. Ter stroomlijning van de activiteiten werd in 1918 een onderneming voor zowel de produktie als de verkoop opgericht, de nv Algemeene Norit Maatschappij, die in datzelfde jaar koninklijke goedkeuring verkreeg.

Aanvankelijk werd alleen kool voor de zuivering van suikersap gefabriceerd. De activiteiten breidden zich uit toen bleek dat actieve kool een doelmatige hulpstof was voor zowel het raffineren van olien en vetten en de ontkleuring van glycerine en glucosesappen. als voor de smaakverbetering van water en de behandeling van wijn en andere produkten met name uit de chemische- en farmaceutische industrie. Het bedrijf in Zaandam breidde zich hierdoor voortdurend uit. Ook werd in het buitenland actieve kool aangekocht om aan de industriële vraag te kunnen voldoen. Een groot deel van de afzet had plaats in de Verenigde Staten en Engeland. In eigen land had het bedrijf van 1921 tot 1925 sterke concurrentie te duchten van de nv Purit Maatschappij te Groningen. die over een groot aantal veengronden (en dus turf) beschikte. Door overname van het aandelenpakket werd Purit in de Zaanse onderneming opgenomen.

Sindsdien fungeert Purit als produktiemaatschappij; de produktie van ontkleuringskool in de fabriek bij de Hembrug werd gestaakt. Deze werd omgebouwd voor de vervaardiging van korrelvormige kool, een produkt dat onder meer voor de terugwinning van vluchtige oplosmiddelen en in gasmaskers wordt gebruikt. Van 1927 af werd met diverse buitenlandse bedrijven samengewerkt onder de naam Carbo-Norit Union. Door het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog kwam hieraan een eind. Tijdens de bezettingsjaren schakelde de fabriek in Klazienaveen gedeeltelijk over op de produktie van turfcokes voor de gasgeneratoren die in auto's werden aangebracht. De verkoop van het medicinaal Norit voor persoonlijk gebruik steeg in deze jaren mede als gevolg van de slechte voedingsomstandigheden.

In 1945 werd de fabriek in Klazienaveen tijdens de geallieerde opmars gebombardeerd, vitale onderdelen bleven echter gespaard. Na de oorlog werden de contacten met het buitenland snel hersteld. De export groeide. Het eigen laboratorium ontwikkelde zich tot een research-centrum op het gebied der adsorptie. Na 1950 nam de produktie van korrelvormige koolsoorten sterk toe. Zij kregen toepassing als belangrijke hulpstof voor het adsorberen van dampen van oplosmiddelen en van benzol uit lichtgas, voor de scheiding en reiniging van gassen, bij de bereiding van drinkwater (in het bijzonder aan boord van schepen) en voor luchtzuivering. Voor deze toepassingen levert Norit niet alleen de kool, maar ook de volledige apparatuur. In 1959 vestigde het bedrijf een fabriek in Amersfoort voor de vervaardiging van het medicinale Norit en Norac.

De nv Algemeene Handels Centrale, vanaf 1963 onder de naam nv Cosmara werd ook in Amersfoort ondergebracht. Deze tak produceert cosmetica en fungeert met name als toeleverancier van grote warenhuizen. Door overname van bedrijven in Groot Brittannië (1968) en de Verenigde Staten (1983) behoort Norit thans tot 's werelds grootste koolproducenten. Vanaf 1980 werden de activiteiten uitgebreid met de nabehandeling van korrelvormig kool tot katalysatoren en adsorptiemiddelen en met de reactivatie van kool afkomstig uit de drinkwater- en voedingsmiddelenindustrie. Hiertoe is in 1989 een nieuwe installatie gebouwd. In 1989 bedroeg de omzet wereldwijd circa f 257 mln. Er werkten in 1991 ca. 1000 personen bij het bedrijf, van wie ruim 100 in Zaandam.