Orde der (Independent order of -). Wereldorde met humanitaire doelstel- lingen op levensbeschouwelijke basis, met wereldwijd meer dan l miljoen leden, waar- van 300 in de Zaanstreek. Doel van de Orde der Odd-Fellows is door middel van het houden van loge-zittingen ei- genschappen in mensen te ontwikkelen die leiden naar een grotere harmonie in de sa- menleving, naar verdraagzaamheid jegens de medemens en - uiteindelijk - naar broeder- schap. Het verantwoordelijkheidsgevoel voor de samenleving krijgt gestalte in het be- tonen van vriendschap, het bewijzen van lief- de en het zoeken naar waarheid` Leden van de Orde bezoeken zieken. bieden hulp bij overlijden, en onderhouden contacten met weduwen. Dit individuele streven naar een goede leefwijze wordt vanuit de Orde of de Loge niet voorgeschreven. Buiten de Orde om komen verschillende maatschappelijke activiteiten tot stand, waar men vrijblijvend al dan niet aan kan meewerken. De Orde heeft geen eenduidige visie op de maatschap- pij; alle politieke richtingen en levensovertui- gingen worden onder de leden van de Orde aangetroffen. De naam Odd-Fellows stamt mogelijk reeds uit de middeleeuwen. Odd-Fellows (losse ge- zellen) zouden vaklieden zijn geweest die geen lid van de plaatselijke gilden konden worden, doordat ze geen vaste verblijfplaats hadden. Reeds in de 18e eeuw waren er in Engeland Odd-Fellow-loges. De Orde breid- de zich uit naar Amerika en vandaar naar Eu- ropa. De eerste loge in Nederland ontstond in 1877; in 1900 werd de Groot-loge voor het Koninkrijk der Nederlanden opgericht te Amsterdam. De eerste loge in de Zaanstreek (Zaan-loge) werd gesticht in Zaandam in 1915. Daarna volgden de Harmonie-loge in 1921, de Czaar Peter-loge in 1940 en de Molen-loge in 1975 Daarnaast zijn er voor vrouwen de Humani- té-loge (1939), de Schuyler-Colfax-loge (1951) en de Divergenta-loge (1975). Ook is er een Jong Odd-Fellow Club, die in 1926 werd opgericht onder de naam 'Wildey` (naar Thomas Wildey, oprichter van de eer- ste Amerikaanse loge in 1819 en daardoor al- gemeen aanvaard als grondlegger van de Odd-Fellow-organisatie). De vrouwen-loges worden Rebekkah-loges genoemd in de bete- kenis van “behoedster van het water” en daar- mee van het leven. In Zaandam komen vijf loges en de Jong Odd-Fellow Club bijeen in het Odd-Fellow Huis aan de Parkstraat te Zaandam, terwijl twee loges sinds 1985 hun avonden houden in het Odd-Fellow gebouw in de Wederikstraat te Krommenie. In 1920 kreeg de Zaandammer Odd-Fellow K. Huisman J z. (eigenaar van een voormali- ge handelsdrukkerij) via de Beverwijkse Vondel-loge toestemming om in de duinen te kamperen op een stuk grond van Jonkheer Van Boreel. De jaren daaropvolgend kwa- men steeds meer Odd-Fellows naar dit ter- rein. Het werd door de Orde gekocht met de bedoeling er een herstellingsoord voor kinde- ren te vestigen. Dit kon echter niet bereikt worden. De kampeerders namen het terrein over en stichtten in 1929 de kampeervereni- ging “Vondeloord'. Op initiatief van enkele Odd-Fellows in Zaandam werd in 1953 op Vondeloord een kamp voor lichamelijk ge- handicapte kinderen georganiseerd. Dit was zo`n succes dat men het land inging om ande- re Loges voor een grotere aanpak te interes- seren. Dit resulteerde in de oprichting van de stichting Odd-Fellow Invalide Kampen (Ofinka) in 1956. waarin Odd-Fellows uit het hele land meewerken. Deze stichting ver- zorgt nu jaarlijks kampen en boottochten voor ongeveer 800 geestelijk of lichamelijk gehandicapten. De stichting Zorg Geestelijk Gehandicapten Zaanstreek (ZGGZ, zie ook: Gehandicaptenzorg) ontstond uit het initiatief van een groep Zaanse Odd-Fellows onder leiding van de heer G. Fraay en met medewerking van enkele service-clubs, de Vrijmetselaars- loge en enkele notabelen. Dit werk heeft tot resultaat gehad, dat er enkele gezinsvervan- gende tehuizen en twee dagverblijven wer- den gesticht, die nu door de ZGGZ worden bestuurd. Als deel van de Stichting Zaan- damse Gemeenschap organiseert een Com- missie Chronische Patiënten negen maal per jaar een ontspanningsavond voor aan-huis- gebondenen. Deze worden in de recreatie- zaal van Verkade of het personeelsrestau- rant van Ahold gehouden, waarbij de particu- lieren het vervoer van de patiënten ver- zorgen. Voor de loop en rolstoelbegelei- ding werkt men samen met het Rode Kruis. De service-flat “De Schildershoek` te Zaan- dam - gebouwd in 1971 - is door Odd-Fel- lows gesticht en wordt thans gezamenlijk met de Vrijmetselaars bestuurd. In februari 1984 werd een activiteiten-centrum voor gehandi- capten in Krommenie geopend. Naast deze omvangrijkere activiteiten voeren de Zaanse loges diverse kleine acties uit; zij verzorgden gymnastiekmatten voor dagver- blijf “De Noordster' te Purmerend, een rol- stoel voor bezoekers van de Zaanse Schans en dergelijke. Ook daarbij is de achterliggen- de gedachte datde mens als denkend wezen medeverantwoordelijk is voor datgene wat zich in de samenleving afspeelt.

J. de Ronde