Vooraanstaand bedrijf in de levensmiddelenindustrie in Zaandam. Zie ook: Verkadeplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigVerkade

Ondernemersgeslacht in Zaandam in de 19e en 20e eeuw.

De stichter van het familiebedrijf van Koninklijke Verkade NV Ericus Gerhardus Verkade (1835-1907) werd in Vlaardingen geboren als jongste in een gezin met vier kinderen van de notaris Ericus Gerhardus Verkade (1801-1835) en de Zaanse Geertruida van Gelder (1799-1851). Een maand voor zijn geboorte was zijn vader overleden. Zijn moeder Geertruida verhuisde in 1812 naar haar geboortestreek, waar ze in 1845 hertrouwde met Jan Keg (1798…, ondernemersgeslacht.

Verkade werd opgericht op 2 mei 1886 als Stoom Brood- en Beschuitfabriek 'De Ruyter', der firma Verkade & Comp Zaandam door E.G. Verkade, die toen reeds 51 jaar was. Hij zette het bedrijf op om zijn zonen een toekomstmogelijkheid te bieden. Eerder had hij een patent-oliefabriek aan de Oostzijde, die in 1875 door brand verloren ging. Daarna hield hij zich tien jaar bezig met de handel in granen en zaden.

Het idee een broodfabriek te beginnen haalde hij uit een alfabetisch handboek van Nederlandse Vennootschappen. Broodfabrieken waren omstreeks 1870 ontstaan in de steden, op het platteland ontbraken ze. Volgens Verkade moest een fabrikant die productie en distributie grootschaliger aanpakken om ook op het platteland goedkoper te kunnen leveren dan de bakkers. Hij koos voor de Zaanstreek, omdat men daar door de invoer uit Amsterdam al redelijk bekend met fabrieksbrood was.

Op een terrein aan de Westzijde,'aan weg en Zaan', liet hij een nieuw pand bouwen, waarin een stoommachine werd geplaatst. De Ruyter begon met vijftien werklieden, waaronder een chef-bakker. Van hem moest het vakmanschap komen, van bakken wist de oprichter niets.

De productiecapaciteit van de broodfabriek was van het begin af aan van dien aard, dat de Zaanstreek als afzetgebied alleen te klein zou zijn. Al in 1887 was er sprake van een filiaal in Amsterdam dat later in een depot werd omgezet. In 1904 telde het bedrijf broodwinkels in Den Helder, Alkmaar, Schagen, Beverwijk, IJmuiden, Purmerend, Hoorn, Medemblik en Anna Paulowna. Voorts een aantal depots verspreid over de Zaanstreek Landsmeer, Noord-Scharwoude, Oosthuizen en Koedijk. Er ontstond een landelijk netwerk van agenten en grossiers, vooral voor koek en beschuit.

Fabrieksuitbreidingen en -verbouwingen vonden plaats in 1887, 1890, 1894, 1897, 1898, 1900, 1903 en 1904.

Het einde van de broodproductie werd veroorzaakt door een wet die bakkers nachtarbeid verbood. Dit thema was in 1897 aangeslingerd door de Bakkersgezellenbond en vervolgens ook door de Bakkersbond. Verkade ging er toe over de mensen niet constant 's nachts te laten werken, maar een ploegenstelsel in te voeren. In 1919 trad de wet in werking. Aangezien het toen niet meer mogelijk was om de verafgelegen depots en winkels te voorzien werd de broodproductie beëindigd. Vanaf de oprichting werd in De Ruyter beschuit gebakken. De warmte van de voor brood gestookte ovens kon doelmatig worden aangewend voor de beschuitproductie, alle bakkers deden dat.

Nieuw was de fabrieksmatige aanpak; Verkade was de eerste beschuitfabriek. Na twee jaar startte Verkade met de verkoop van beschuit in bussen, ook dat was nieuw. Beschuit werd tot dan toe los uitgevent en zo lag de weg naar omzetvergroting open. Het bezwaar van de los verkochte beschuiten was dat ze snel oudbakken werden; de busverpakking loste dit op. Bovendien leidde de losse verkoop tot knoeierij, bakkers verkochten Verkade-beschuit als eigen baksel. Op de bussen begon Verkade spoedig de fabrieksnaam te vermelden. Zo werd beschuit in 1888 een merkartikel en Verkade een merkenfabrikant. Voorts begon het bedrijf met het bakken van ontbijt-, sucade- en gemberkoek. Deze producten verdwenen later uit het assortiment.

In 1898 begon Verkade waxine-lichten aan de man te brengen, aanvankelijk in een afzonderlijke onderneming te Amsterdam. Twee zonen, Ericus Gerardus en Arnold Hendrik, hadden inmiddels de leiding van de fabrieken te Zaandam overgenomen. Een derde zoon die het zakenleven in wilde, was Johan Anton Eduard. Drie zonen aan de top zou voor het Zaandamse bedrijf een te zware belasting zijn, daarom koos de inmiddels 62-jarige ondernemer voor het opzetten van een nieuwe fabriek.

In Engeland werd patent verkregen voor de vervaardiging van nachtlichten. Daarnaast werden al snel de voor Nederland geheel nieuwe theelichten gemaakt. Als gedeponeerd handelsmerk werd de naam Waxine gekozen. In 1902 werd het bedrijf naar Zaandam verplaatst. En een jaar later werden beide familiebedrijven samengevoegd. De export van waxine bleek al snel succesvol, met name ook naar Turkije en het Nabije Oosten, waar waxine werd gebruikt voor de verlichting van moskeeën en harems.

In 1910 ontstonden er plannen om biscuits te gaan maken. Besloten werd in samenhang met het bestaande bakkerijbedrijf een proeffabriek te beginnen. Van meet af aan werden de biscuits, te beginnen met Maria en Petit Beurre, verpakt verkocht. Het succes viel aanvankelijk echter tegen, vooral door de zeer sterke positie van Engelse bedrijven op de Nederlandse markt. Een grote kans deed zich voor toen in de Eerste Wereldoorlog de Engelse aanvoer stagneerde. In 1915 werden bij Verkade zo'n twintig verschillende biscuitsoorten gemaakt. Besloten werd tot de bouw van een geheel nieuwe biscuitfabriek aan de Vaart, die in 1916 werd geopend. Vanaf toen presenteerde het bedrijf zich als nv Verkade's Fabrieken. Op het hoogtepunt bakte Verkade meer dan zestig soorten biscuit. Daarna werd het pakket weer ingekrompen.

large:h05ECMWvNdAIn 1918 ontstonden door de Eerste Wereldoorlog tekorten aan grondstoffen voor de bakkerij. Met name aan meel en gist begon een gebrek te komen, daardoor was de gehalveerde suikertoewijzing nog steeds aan de royale kant. Het overschot werd gebruikt voor de productie van nieuwe artikelen: fondant en borstplaat, het begin van de later sterk uitgegroeide afdeling chocolade en suikerwerken.

Caramels werden toegevoegd en in 1919 kwam de productie van bonbons op gang, aanvankelijk met couverture van de firma Grootes, gebroeders D. & M.plugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigGrootes, gebroeders D. & M.

Cacao- en chocoladefabriek, en oorspronkelijk blauwselfabriek, te Westzaan, opgericht in 1825 en verdwenen in 1969.

Grondlegger van het bedrijf was Pieter Grootes Mz., die tot 1824 werkte op de blauwselfabriek van Vasterd Vas, waarvan zijn vader directeur was. Toen in genoemd jaar deze fabriek werd verkocht aan Cornelis uit Westzaan, totdat Verkade zelf chocolade produceerde. In 1927 ving Verkade ook aan met het bakken van wafels. Twee jaar later werd het bedrijf Verhagen en Van Oorschot in Den Bosch overgenomen. De belangrijkste producten waren Parijse Wafels, Moccastangen, Pain d'Amandes, Frou Frou en Moccawafels. Pas na de Tweede Wereldoorlog werd dit bedrijf volledig in Verkade geïntegreerd. De wafelproductie werd daar geconcentreerd, terwijl enkele Bossche producten zoals toast, naar Zaandam kwamen. In 1950 ontving Verkade het predikaat ‘Koninklijk’.

De chocoladeproductie nam zo rap toe dat in 1936 een geheel nieuwe grote chocoladefabriek aan de Zaan werd gebouwd, die rond 1965 sterk werd vergroot. De bouw van de nieuwe fabriek verliep midden in een crisis die Verkade nauwelijks wist te raken. Terwijl de koopkracht dramatisch daalde, groeide Verkade tegen de verdrukking in. De grote spreiding in en de kwaliteit van de producten en ook de bekende Verkade Albumsplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigVerkade-albums

Reclame-uitgaven van zeer hoge kwaliteit door de Verkade-fabrieken. Vrijwel jaarlijks uitgebracht tussen 1903 en 1940.

De eerste drie jaren verschenen nog sprookjesboeken van Duitse oorsprong, die weliswaar aansloegen bij het publiek, maar geen artistieke of educatieve betekenis hadden. Het principe was dat losse, bij de merkartikelen verpakte plaatjes in een tegen lage prijs verkocht album moesten worden verzameld. De grote verdienste van Verkade is geweest dat het bedrijf dez… zorgden voor toenemende omzetten.

Verkade maakt nog steeds chocolade maar de bonbons, toffees, borstplaat en caramels verdwenen uit het assortiment. In 1982 nam Verkade de chocolade-productie van Marvelo (zie: Aholdplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigAhold nv, Koninklijke

Het laatste Ahold-logo De naam Koninklijke Ahold werd gevoerd tot 23 juli 2016, daarna werd Ahold Delhaize de handelsnaam als primaire detailhandelsorganisatie, die levensmiddelen en andere consumentenproducten verkoopt via winkelketens in Nederland als) over. In 1960 kreeg Verkade knäckebrod in het pakket, een handelsproduct dat wordt betrokken van WASA in Zweden en de Duitse dochter van dat bedrijf.

Eveneens in 1960 startte Verkade de productie van zoutjes in de Zaandamse biscuitfabriek. De moeilijke tijd voor Verkade begon in 1973 waarin de winst kelderde met 42 procent. In 1974 was er voor het eerst sprake van verlies: 3,6 miljoen gulden. Daarna volgde een tijdelijke opleving, 1975 bracht weer winst. Begin jaren tachtig van de 20e eeuw ontstonden er opnieuw forse verliezen, die voortduurden tot 1985. De structuur van de levensmiddelenmarkt wijzigde zich drastisch. De consument was onder de ingezette recessie beduidend prijsgevoeliger geworden. Voor Verkade, dat zich altijd op kwalitatief hoogwaardige, en dus duurdere producten had geconcentreerd, moest dit alles wel consequenties hebben. Daarbij kwam de steeds sterker wordende concentratie in de handel in levensmiddelen.

De distributie-politiek van Verkade kenmerkte zich tientallen jaren achtereen door rechtstreekse bewerking van de kleinhandel. Het groothandelskanaal werd niet ingeschakeld. Een eerste aanpassing aan de veranderende tijden was de reorganisatie van de verkoop op de Nederlandse markt. Het aantal regionale verkoopkantoren werd bijna gehalveerd, terwijl samenwerkingspatronen tot stand kwamen met de groothandel.

In 1983 volgde verdere aanpassing en werd de verkoop geheel geconcentreerd op het grootwinkelbedrijf en op de groothandel. Daarnaast werd het assortiment van Verkade in deze periode aanzienlijk ingekrompen. Tal van producten verdwenen: ontbijtkoek, toffees, banket, gebaksoorten, borstplaat, bonbons en handelsproducten als de frisdrank Capri-Senne, pinda's en andere nootsoorten en geroosterd brood. Eerder waren door de saneringen al vers-gebak-afdelingen in Leeuwarden en Weert gesloten. De reorganisaties hadden niet alleen tot gevolg dat een groot aantal producten uit het assortiment verdween, ook het werknemersbestand kromp sterk in.

In september 1981 telde Verkade nog 1750 personeelsleden, begin 1986 waren dat er minder dan 900. In 1986 vormden beschuit, waxine, biscuit, chocolade, wafels, zoutjes en knäckebrod de zeven 'speerpunten' in het Verkade-beleid. Elk van die productgroepen bestond uit een aantal soorten, er waren bijvoorbeeld zeven soorten zoutjes en dertien typen biscuits. Daarnaast produceerde Verkade paneermeel, langetjes, toast, natriumarme creamcrackers, croissants en noodrantsoenen voor bijvoorbeeld de scheepvaart, maar het beleid van Verkade voor de toekomst richtte zich toch vooral op de zeven genoemde hoofdgroepen waar de andere kleine producten meestal afgeleiden van waren.

Voorts bezat Verkade in Frankrijk een fabriek waar fruitcake werd geproduceerd. Na een nieuwe vennootschapswetgeving was in 1973 de nv omgezet in een bv. In april 1986 werd Verkade weer een nv. Door deze omzetting was Verkade ook welkom op de officiële beurs, waar certificaten van aandelen op de parallelmarkt werden genoteerd. De maatregelen sorteerden effect. In 1986 tekende zich een winst af van ongeveer 12 miljoen gulden, in 1987 14,5 miljoen, in 1988 15 miljoen en in 1989 12,1 miljoen.

In 1990 werd bekend gemaakt dat de beschuitproductie uit Zaandam zou verdwijnen. Verkade besteedde deze uit aan de bedrijven Ter Beek in Almelo en Van der Meulen 'Bolletje' in het Friesche Hallum. De bedrijven kregen daarvoor de geheime receptuur van Verkade.

Niet lang daarna werd aangekondigd dat de productie van waxine-lichtjes in Zaandam zou worden beëindigd aangezien de productie van Waxine niet paste in de kernactiviteiten van United Biscuits. Het Waxine concept werd verkocht aan Bolsius. De laatste Verkade waxine verkopen vonden in 1992 plaats.

Medio jaren '90 werd bekend gemaakt, dat Verkade zich toch zou aansluiten bij een grotere branche-genoot. Het bedrijf werd onderdeel van het Britse 'United Biscuits', de op-een-na grootste koek- en biscuitfabrikant van Europa. Na enige vertraging, in verband met onderhandelingen over de hoogte van het bod op de aandelen door United Biscuits, hield Verkade op als zelfstandig bedrijf te bestaan.

Sinds 1998 maakte de Verkade-experience deel uit van het Zaans Museum gelegen aan de Zaansche Schans. In de Verkade Experience is de bedrijfscollectie van Verkade ondergebracht. Te zien zijn ondermeer reclame-uitingen als posters, verpakkingen, blikken, en nog veel meer unieke objecten. Daarnaast omvat de collectie duizenden foto’s en drie werkende productielijnen voor chocolade, biscuit en waxine. Bijzonder zijn ook de wisselende presentaties met originele aquarellen van de beroemde Verkadeplaatjes en de daarbij behorende albums.

In mei 2000 werd United Biscuits overgenomen door Finalrealm. Als onderdeel van de transactie heeft United Biscuits de Europese business van Nabisco overgenomen, waardoor enkele van de meest bekende biscuits merken in Europa bij elkaar gekomen zijn, McVities, Verkade, Sultana, Go-Ahead!, BN en Delacre.

2006. De meisjes van Verkade zijn terug! De Meisjes van Verkade is een begrip uit lang vervlogen tijden. Ooit kwamen de honderden jonge Amsterdamse meisjes elke ochtend per trein of bus naar Zaandam om te werken in de Verkadefabriek. Anno 2006 krijgt het begrip “de Meisjes van Verkade” een geheel nieuwe eigentijdse invulling. Tegenwoordig staan de Meisjes van Verkade voor zelfverzekerde vrouwen die genieten van het leven, de liefde én Verkade koekjes.

In 2006 treedt Verkade toe tot het consortium van de Blackstone Group & PAI. Sinds december 2006 is United Biscuits Ltd. eigendom van een consortium van The Blackstone Group en PAI.

Verkade is in 2008 het eerste A-merk in Nederland met Fairtrade chocolade repen en letters, in lijn met het beleid op het gebied van duurzaamheid. Verkade werd in 2008, 2009 en 2011 verkozen tot Merk van het Jaar. Alle Verkade-chocolade voldoet aan de eisen van UTZ.

De Turkse Yildiz Holding neemt in 2014 United Biscuits over; een familiebedijf met een rijke historie in koekjes en chocolade. Dankzij de overname van United Biscuits wordt Yildiz de derde koekjesmaker ter wereld. In 2016 wordt Pladis opgericht waarmee Yildiz besloot United Biscuits, Ulker, Godiva Chocolatier en DeMet’s Candy Company te laten samengegaan als één wereldwijde onderneming.

Pladis vormt daardoor een wereldwijd koek- en chocoladebedrijf, actief in 27 Europese landen, het Midden-Oosten, Afrika, Azië en Amerika. Het bedrijf combineert drie eeuwen bakkerij- en zoetwarenexpertise door het samenbrengen van de iconische merken Godiva, McVitie’s en Ulker. Pladis maakt zoete en hartige koekjes, wafels, cake, chocolade, kauwgom en snoep.

Koninklijke Verkade NV wordt in 2020 geleid door een drie-hoofdige statutaire directie: Managing Director Fabian van Schie (commercie), Financieel directeur Tunc Tezel en de fabrieksdirecteur Arthur Dresen (a.i). De Raad van Commissarissen bestaat uit voorzitter Vincent Janssen, Marianne de Waard-Preller, Mark Oldham en Emin Birsel. Koninklijke Verkade telt ruim 300 fabrieksmedewerkers en verschillende commerciële functies. Het kantoor en de fabriek zijn gevestigd aan de Westzijde in Zaandam.

Bron: o.a verkade.nl