musea

In de Zaanstreek is, overwegend in de 20e eeuw, een aantal kleine musea van verschillende aard ontstaan. De meeste ervan zijn afzonderlijk in deze encyclopedie vermeld. In 1989 is, teneinde het verbrokkelde museumpatroon te coördineren en in de toekomst een meer stedelijke allure te verlenen, de Stichting Steun Zaanse Musea opgericht, waarin met een enkele uitzondering alle instellingen samenwerken.

Deze door particulier initiatief ontstane bundeling wordt gesteund door de provincie Noord-Holland en de gemeente Zaanstad. Door de provincie is de aanstelling van een coördinator ('streekconservator') mogelijk gemaakt, die de opdracht heeft vorm te geven aan een voor de regio (met 150.000 inwoners) passend museumbeleid.

Zowel de vaak krappe huisvesting als de bekendheid en bereikbaarheid van (de meeste) Zaanse musea en zowel de uitbreiding en instandhouding van de verzamelingen als de veiligheid ervan, alsmede inventarisatie, restauratie en klimatisering zijn aandachtsvelden die om vakkennis vragen. De hoop - eigenlijk de verwachting - bestaat dat de samenwerking tussen de musea zal leiden tot de verwezenlijking van een centraal Zaans museum, waarin zoveel mogelijk aspecten van historie en cultuur kunnen worden getoond. Dit met behoud van de (meeste) bestaande kleine vestigingen.

In de Zaanstreek ontstonden de volgende musea of voor publiek toegankelijke verzamelingen:

  • Aircraft Recovery Group 1940-1945plugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigAircraft Recovery Group 1940-1945

    Op 6 november 1986 te Assendelft opgerichte stichting, aanvankelijk vanaf 1975 een vereniging, die zich ten doel stelt in de Tweede Wereldoorlog neergestorte vliegtuigen te bergen en crashes van vliegtuigen in globaal het gebied tussen Alkmaar en de grens van Noord- en Zuid-Holland te onderzoeken. Gevonden resten, met name uit de Zaanstreek, zijn ondergebracht in een voormalige kruitkamer van het Heemskerkse Fort Veldhuis, onderdeel van de Stelling Amsterdam aa…
    te Assendelft, Assendelver Zeedijkplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigAssendelver Zeedijk

    Vóór de afsluiting van het IJ het deel der zuidelijke zeewering van het Noorderkwartier, nu een slaperdijk die zich feitelijk uitstrekt van Nauerna tot aan de vroegere Nieuwendam in de Crommenije bij Busch en Dam. In 1851 moest voor het onderhoud der gehele zuidelijke zeewering 5,28% der lasten door de vanouds dijkplichtigen van de Assendelver Zeedijk worden opgebracht.
    ;
  • (Verzameling der) Archeologische Werkgemeenschap voor Nederland, afdeling Zaanstreek e.o.plugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigArcheologische Werkgemeenschap van Nederland, afdeling Zaanstreek e.o.

    Nadat in 1955 de eerste bodemvondsten in de Assendelver polders waren ontdekt is in 1960 als derde afdeling van de Werkgemeenschap een Zaanse vereniging opgericht. De doelstelling is:
    . in het voormalig gemeentehuis te Assendelft, Dorpsstraat 382;
  • Bakkerijmuseum In de Gecroonde Duijvekaterplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigBakkerijmuseum In de Gecroonde Duijvekater

    In de Zaanse Schans (Zeilenmakerspad 4) ingerichte kleine museumwinkel met l9e-eeuws interieur, annex oude bakkerij. Het uit 1658 daterende huis is in de zomer van 1970 naar de Schans verplaatst van het Hazepad te Zaandijk. Daar was het pand al sinds 1753 als bakkerij in gebruik geweest. De winkel is geschonken door
    . Zeilenmakerspadplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigZeilenmakerspad

    Pad in de Zaanse Schans, haaks op de Kalverringdijk.

    Aan het pad staan onder meer de kaasboerderij De Zaanse Schans, antiekwinkel Het Jagershuis, weide-watermolen De Hadel en bakkerijmuseum In de Gecroonde Duijvekater.
    4` Zaanse Schans;
  • Czaar Peterhuisjeplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigCzaar Peterhuisje

    Zeventiende-eeuws arbeidershuisje aan 't Krimp te Zaandam, waar Czaar Peter in 1697 een week verbleef. Het huisje wordt jaarlijks door zo'n 10.000 personen bezocht, onder wie een flink aantal Russen. Het in 1632 gebouwde houten arbeidershuisje werd tot 1780 in tweeën bewoond. Na die tijd werd het pand een bezienswaardigheid. Graaf Orlow, commandant van de Russische vloot, was in 1780 de eerste adellijke bezoeker, nadien zouden er velen volgen.
    . Krimpplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigKrimp, Het

    Pad in Zaandam-West. Aan het Krimp staat het Czaar Peterhuisje. Nadat Czaar Peter de Grote in dit huisje overnacht had, werd het Krimp ook wel de Keizersgracht genoemd. Het pad komt in 1642 voor als Krimpenburg en had in ieder geval in 1656 een padreglement. Het land ten westen heette het Krimperven.
    23. Zaandam;
  • Molenmuseumplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMolenmuseum

    Museum, sinds 1928 gevestigd in Koog aan de Zaan. Het museum is eigendom van Vereniging De Zaansche Molen en bevat een permanente tentoonstelling van molenreplica's en -attributen alsmede (sinds 1989) het Molendiorama van Frans Mars. Voorts worden er wisselende tentoonstellingen gehouden, overigens niet alleen over molens.
    , Museumlaan 18. Koog;
  • Natuurhistorisch Museum 'E Heimans'. Thijssestraat 1, Zaandam;
  • Oudheidkamersplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigOudheidkamers

    Kleine musea betreffende de plaatselijke of regionale geschiedenis. De Zaanstreek kent drie Oudheidkamers, te weten in Zaandijk, Assendelft en Oostzaan. Zie ook: Musea

    Zaandijk

    Veruit de belangrijkste en oudste Oudheidkamer is het Zaans Museum, beheerd door de 'Vereeniging tot Instandhouding en Uitbreiding der Oudheidkundige Verzameling
    te Assendelft en Oostzaan;
  • Politiemuseumplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigPolitiemuseum

    Sinds september 1988 in het pand Westzijde 109 te Zaandam gevestigd museum van de stichting '“Historische Verzameling Nederlandse Politie'. De belangstelling voor de historie en ontwikkeling van de Nederlandse politie was lange tijd gering. Maar de Zaandammer T. Kalf had, als niet-politieman, al een grote verzameling historisch materiaal betreffende de politie opgebouwd. Hij kocht het vervallen pand Westzijde 109, ook bekend als “'Het Huis van Hallie' van de Kon. Verkade en knapte…
    , Westzijde 109, Zaandam:
  • Stijlkamersplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigStijlkamers

    'Pronkkamer' en 'Empire-kamer` in het pand 'Van ouds het Noorderhuis' aan de Kalverringdijk 17 (Zaanse Schans) te Zaandam.

    Deze kamers zijn tegen betaling te bezichtigen. Afgezien van de 18e- en 19e-eeuwse woninginrichting, vindt men er voorbeelden van de Zaanse klederdracht. Het koopmanshuis is in de opbouwperiode van de Zaanse Schans overgebracht vanuit Zaandijk, waar het juist benoorden de
    , Kalverringdijk 17. Zaanse Schans;
  • Zaanlandsche Oudheidkamerplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigZaanlandsche Oudheidkamer

    Museum aan de Lagedijk in Zaandijk, waarin de in de 19e eeuw bijeengebrachte en later uitgebreide verzameling 'Jacob Honig Jansz. Jr.' is ondergebracht.

    Deze verzameling (klederdracht, meubelen en ander gerei, schilderijen, volkskunst en zilverwerk) betreft specifiek het Zaanse verleden en is ondergebracht in een voormalig koopmanshuis. De prent- en fotoverzamelingen van de beherende vereniging berusten in het
    (Zaans Museum), Lagedijk 80, Zaandijk;
  • Zaans Uurwerkenmuseumplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMuseum Zaanse Tijd

    Op 3 februari 1976 door ZKH prins Claus geopend museum aan de Kalverringdijk 3 op de Zaanse Schans, gevestigd in een 18e-eeuws wevershuis dat aan de Dorpsstraat in Assendelft stond. Het museum kwam tot stand op verzoek van het gemeentebestuur van
    , Kalverringdijk 3. Zaanse Schans.

In de Stichting Steun Zaanse Musea nemen voorts deel: het gemeente-archief van Zaanstadplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigGemeentearchief Zaanstad

De term archief kan drie betekenissen hebben:

* het archiefmateriaal; * het archiefgebouw, de bewaarplaats, * de archiefdienst, de instelling.

Door de eeuwen heen zijn er wat betreft de archieven, in alle drie de betekenissen, veranderingen geweest. In dit artikel wordt, na een algemeen-historisch overzicht, het Gemeentearchief van Zaanstad behandeld. De overige voor de Zaanstreek van belang zijnde archieven zijn summier behandeld onder Archief.
, de Stichting Zaanse Schansplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigZaanse Schans

Sinds de jaren vijftig van de 20e eeuw ontwikkeld buurtje met woningen en andere gebouwen, vrij toegankelijk en ontworpen om de ooit in de Zaanstreek ontstane bouwstijl en -trant voor de toekomst te behouden. De Zaanse Schans ontwikkelde zich aanvankelijk onbedoeld tot mondiaal bekende toeristische bestemming met jaarlijks bijna twee miljoen bezoekers in 2016. Het buurtje verrees in een hoek van de Kalverpolder, begrensd door Kalverringdijk en Leeghwaterweg. Het terrein heeft een …
en de Vereniging tot Behoud van Monumenten van bedrijf en techniekplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMonumenten van bedrijf en techniek Zaanstreek, Vereniging tot behoud van

De vereniging MBTZ werd opgericht in 1981 met als doel het behouden van (industriële) gebouwen en machines, of indien dat niet mogelijk was, het vastleggen van zoveel mogelijk gegevens daarover.
. In het Regthuysplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigRechthuizen

Letterlijk: gebouwen waarin door of namens de overheid recht werd gesproken. In de vroegere bestuursstructuur behoorde de rechtspraak bij de overheidstaken, zie: Bestuur en rechtspraak. In de dorpen was vóór de 19e eeuw doorgaans geen sprake van een raadhuis, zoals in de steden. Dit hing samen met de wijze van bestuur, die voor stad en platteland verschillend was. Wél kende men in de dorpen dikwijls een rechthuis, waarin ook schout en schepenen vergaderden.
(voormalig gemeentehuis aan de Kerkbuurt) te Westzaan zal door de Stichting KokVoogt een duurzame expositie van bodemvondsten - voornamelijk van middeleeuwse herkomst - worden ingericht. Eveneens te Westzaan geeft de Willem Jansenstichtingplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigWillem Jansenstichting

In 1973 opgerichte stichting te Westzaan, die zich ten doel stelt zoveel mogelijk werken van de kunstenaars Willem en Chris Jansen in eigendom te verkrijgen en deze permanent tentoon te stellen. De stichting heeft een bestuur van twaalf leden en wordt gesteund door een 'vriendenkring' van meer dan 200 leden. Om inkomsten te verwerven worden etsen verkocht, dat zijn niet gesigneerde nadrukken van de bewaard gebleven koperplaten, en af en toe in- en verkooptentoonstellingen…
een duurzame expositie van werk van de kunstenaars Willemplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigJansen, Willem

Amsterdam, 3 mei 1892 - Westzaan, 20 juli 1969

Beeldend kunstenaar, kunstschilder, aquarellist, tekenaar en graficus van vooral etsen, maar ook litho's. Willem Jansen kreeg zijn opleiding aan de Quelinnusschool, de Hendrik de Keyserschool en de Kunstnijverheidsschool te Amsterdam; ook studeerde hij korte tijd onder leiding van prof. A.J. Derkinderen aan de Rijksacademie aldaar. Hij woonde en werkte in Amsterdam, Wormerveer, Koog in de
en Chris Jansenplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigJansen, Chris

Sloten, 16 augustus 1918 - Westzaan, 17 juli 1961 Chris Jansen 1918-1961 Christiaan Jan (Chris) Jansen, beeldend kunstenaar, kunstschilder, aquarellist en etser, zoon van Willem Jansen. Chris Jansen, autodidact, werd ook door zijn vader in Westzaan opgeleid. Naast olieverf, aquarelleerde en tekende hij veel. Daarbij heeft hij zowel stillevens gemaakt als topografische beelden uit de Zaanstreek.

  • /home/zaanwiki/domains/zaanwiki.nl/private_html/encyclopedie/data/pages/musea.txt
  • Laatst gewijzigd: 2020/09/07 18:27
  • door jan