Papenpad, Papenpadsloot en -sluis
Straat, sloot en sluis te Zaandam (west), lopend van de Zaanplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigZaan
Belangrijkste waterloop in de Zaanstreek, waar het gebied zijn naam aan dankt. Naar de meest aangenomen theorie ontstaan als veenstroom, een natuurlijke afwateringsstroom voor de naastgelegen veengebieden, in de loop der eeuwen geëvolueerd tot afwateringskanaal en belangrijke scheepvaartweg voor een groot deel van Noord-Holland. Waterstaatkundig wordt als de Zaan beschouwd: de ruim 10 kilometer lange waterloop tussen de dorpen Oost- en Westknollendam in het noorden en de naar het Westzijderveldplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigWestzijderveld
Historische naam voor het onbebouwde deel van de polder Westzaan, tussen de bebouwing van, in het westen Westzaan en in het oosten Zaandam, Koog, Zaandijk en Wormerveer. Door de aanleg van de woonwijken Houtveld, Houtwerf, Westerwatering, Westerkoog en Rooswijk, en het bedrijvengebied. Straat, sloot, sluis en kerk zijn vernoemd naar het woord Paap, een deels in onbruik geraakt mild scheldwoord voor een katholiek persoon. Het woord was van oorsprong een scheldwoord voor de paus. Het is dan ook een verbastering van Papa, oftewel paus. Niet alleen de paus, maar ook de lokale geestelijke werd dorpspaap, parochiepaap of mispaap genoemd. Later werd het de benaming voor een katholiek in het algemeen.
De Papenpadsloot verbindt de Zaan met De Gouwplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigGouw, De
Naam van verschillende vaarsloten in de Zaanse polders, die lopen in Noord-Zuidrichting, dus min of meer evenwijdig aan de Zaan. Er zijn twee gouwen in de Zaanstreek aanwezig. Ten westen van de Zaan loopt de Gouw tussen Zaandam en Westzaan, ten oosten van de Zaan loopt de Gouw dwars door de bebouwing van Oostzaandam, van de Zuidervaart ten westen van de wijken Poelenburg, Peldersveld, Hoornseveld, door Kogerveld, tot de Nagouw in het Kalf.. De sluis behoort tot de oudste nog bestaande sluizen in de Zaanstreek. De eerste vermeldingen van sloot, sluis en pad stammen uit de eerste helft van de 17e eeuw. Het pad heette aanvankelijk het Jacob Dirckxpad. Deze naam werd in de 18e eeuw gewijzigd, toen een Katholieke kerk aan het pad was gebouwd. Het padreglementplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigPadgemeenschappen en -reglementen
In de Zaanstreek is in het verleden door de bewoners van vele paden een padgemeenschap gesticht met het oog op gezamenlijke belangen en plichten. Deze padgemeenschappen zijn er in vele gevallen toe overgegaan de gemaakte afspraken notarieel vast te leggen. Hiermee werden op een voor Holland unieke manier gedragsregels vastgelegd waaraan alle bewoners van het pad zich moesten houden. Vermoedelijk waren notariële bewonersovereenkomsten elders onbekend. Padregleme… is van 1754. Wanneer de sluis voor het eerst is aangelegd is niet bekend, wel dat deze in 1681 in zodanige staat verkeerde dat vernieuwing geboden was. De schutsluis werd toen 14 voet breed.
In 1722 is de sluis overgedragen aan Westzaandamplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigWestzaandam
Westzaandam, vroegere naam voor het ten westen van de Zaan gelegen deel van Zaandam, dat deel uitmaakte van de Banne van Westzanen. Het dorp is, in tegenstelling tot Oostzaandam, nooit zelfstandig geweest, en dat terwijl het in de loop der geschiedenis in economisch opzicht en wat betreft het aantal inwoners belangrijker werd dan zijn 'overbuur'. De oorzaak van de aanvankelijke, tot 1811 in stand gebleven scheiding tussen West- en Oostzaandam was eenvoudigweg dat de dorpen in versc…, hetgeen er op kan wijzen dat hij voor de Banneplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigBan (banne)
Rechtsgebied, streek die stond onder de rechtspraak van éénzelfde rechter, thans verouderd. De Zaanstreek bestond vroeger uit de banne van Assendelft, van Westzaan en Krommenie, van Wormer, Jisp en Neck, en van Oostzaan. Zie: Bestuur en rechtspraak.
Bekend was de uitdrukking 'de ban omlopen' (of: omrijden,), dit was een wandeling (of rijtoer) de ban rond. Men onderscheidde van Westzaanden van weinig belang was. Een verbouwing die in 1726 plaats had wijst echter op het tegendeel, de Papenpadsluis werd toen namelijk de grootste - nu geheel stenen - sluis in de Zaanstreek, met een fundamentlengte van 132 voet en een schutbreedte van 16 voet. Deze situatie bleef tot ver in de 20e eeuw gehandhaafd. Terwille van het toenemende wegverkeer in de Westzijdeplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigWestzijde
Hoofdstraat te Zaandam-West, lopend van de Gedempte Gracht en de Dam in noordelijke richting en parallel aan de Zaan tot de grens met Koog ter hoogte van de Mallegatsluis. De Westzijde werd aangelegd op de Lagedijk en heette geruime tijd de Molenbuurt, naar de in 1439 opgerichte korenmolen werd de brug eerst verbreed en tenslotte in 1987 in een vaste brug veranderd. De doorvaarthoogte van de spoorbrug over de Papenpadsloot was al eerder (in de jaren '70) verlaagd. Door een en ander is de huidige sluis nog slechts te gebruiken door schepen met een zeer lage opbouw.
Aan het Zaandamse Papenpad 13 staat sinds 1695 de rijksmonumentale Maria Magdalena kerkplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMaria Magdalena kerk
De Maria Magdalenakerk aan de het Papenpad in Zaandam is een voormalige Oud-Katholieke kerk. De kerk heeft tot 1978 dienst gedaan. In dat jaar werd het gebouw overbodig omdat de oudkatholieke parochie van Zaandam samenging met die van Krommenie.
In 2019 werd de kerk verkocht aan het violistenechtpaar Mathieu van Bellen en Maria Milstein. De kerk wordt, onder de naam Muziekhaven, een locatie waar jonge musici in alle rust kunnen repeteren. De voormalige pastorie krijgt een …, ook wel bekend als de Papenpadkerk.