De Westzaner Sluis of Weelsluis, aan de Nauernasche Vaart 2 te Westzaan, die de Weelsloot verbindt met de Nauernasche Vaart, gelegen tegenover de Vrouwenverdrietsluis bij Vrouwenverdriet. Provinciaal Monument nr 1722 is in 1633 aangelegd, als gevolg van de afspraken tussen de bestuurders van de Banne van Westzanen en de bedijkers van de Schermer.

Laatstgenoemden lieten de Nauernasche Vaart graven. Via deze sluis krijgt men door de Weelsloot langs de molen Het Prinsenhof o.a. toegang tot de Gouw, de hoofdafwatering van het Westzijderveld. Doorvaart mogelijk richting Mallegatsluis, Papenpadsluis en Zaandijker- of G.J. Honigsluis. Het onderhoud van de sluis werd aan de banne opgedragen, hetgeen meermalen tot klachten leidde.

Begin 18e eeuw werd de sluis, na klachten, van 9,5 voet (ongeveer 2,85 m.) breed en 46 voet (ongeveer 13,80 m.) lang, vervangen door een groter bouwwerk van 16 voet (ongeveer 4,80 meter) breed en 65 (ongeveer 19,50 m.) lang.

Vlak bij de sluis stond molen De Guit. Deze brandde in 1899 af en werd niet herbouwd. Op de plaats van de afgebrande molen werd een sluiswachterswoning gebouwd. De huidige sluis zal waarschijnlijk rond die tijd zijn gebouwd. Het metselwerk van de sluis wijst daar op. De Weelsluis heeft vroeger een paar extra sluisdeuren gehad. De daardoor ontstane tussenkolk stelde in staat kleine schepen sneller te schutten, waarbij tevens minder schutwater de polder in liep.

De sluisdeuren worden bediend met behulp van staartbalken aan de zuidelijke deuren. Deze deuren beschikken ook over de rinketten die met smeedijzeren hefbomen geopend kunnen worden. De noordelijke deuren worden met behulp van een schippershaak geopend en gesloten.

Het betreft een enkelkerende schutsluis, de sluis is alleen in staat het vaste peilverschil tussen twee wateren te keren. Het polderniveau zal altijd lager geweest zijn dan het niveau in de Nauernasche Vaart.

De Westzaner Sluis heeft een draaibrug aan het bovenhoofd van de sluis. De draaibrug bestaat uit twee metalen leggers die op een ijzeren voet met vier armen zijn bevestigd, die in een betonnen blok draait. Het loopvlak is van hout. Ter weerszijden van de brug bij de Weelsluis zijn smeedijzeren leuningen geplaatst die zijn vervaardigd uit standaard delen.

De sluis in de Vaartdijk bevond zich eind jaren tachtig van de 20e eeuw in deplorabele staat.